Belka skrętna: co to jest i jak działa? Kiedy i dlaczego się psuje?

To najprostszy, najtańszy i najbardziej popularny układ tylnego zawieszenia we współczesnych samochodach. Belka skrętna – czym jest, jak działa, dlaczego się psuje i co o tym świadczy?

Choć można usłyszeć wiele głosów, że belka skrętna nie oferuje wystarczająco dobrego prowadzenia, ani komfortu, tak naprawdę należy je włożyć między bajki. Owszem, bywało tak dawniej, jednak współczesne samochody, nawet korzystające z tego rozwiązania, niewiele ustępują modelem, zaopatrzonym w układ wielowahaczowy. Na pewno nie na równej drodze.

Belka skrętna ma liczne zalety i kilka wad. Nie zmienia to jednak faktu, że stanowi najbardziej popularny, najtańszy i najprostszy typ tylnego zawieszenia.

Czym jest belka skrętna?

Belka skrętna stanowi rodzaj tylnego zawieszenia, stosowanego zazwyczaj w samochodach małych i kompaktowych. Jej największą zaletę jest fakt, że ma prostą (a więc tanią) i bardzo kompaktową konstrukcję. W rezultacie zajmuje niewiele miejsca, dzięki czemu daje możliwość stworzenia obszernego przedziału bagażowego.

Po raz pierwszy belka skrętna została wprowadzona do użytku w latach 70. ubiegłego stulecia, znajdując zastosowanie w takich samochodach, jak Audi 50 oraz Volkswageny Polo, Golf i Scirocco.

Volkswagen Golf 1. generacji

Belka skrętna jest tzw. zawieszeniem półzależnym, składającym się z dwóch wahaczy wzdłużnych, które do nadwozia są zamontowane za pomocą elastycznych przegubów. Ponadto w jej skład wchodzą amortyzatory oraz sprężyny przymocowane do wahaczy. Zdarza się, że wzdłuż niej montuje się stabilizator (TUTAJ przeczytasz o układzie Transaxle).

Istotnym elementem belki skrętnej są tzw. drążki skrętne, które zastępują resory ze sprężynami śrubowymi. Mają one postać pręta lub rury i są zakończone wieloklinem. Z jednej strony drążki są zamontowane w wahaczu wzdłużnym, natomiast z drugiej – we wsporniku poprzecznicy.

Rolę stabilizatora w belce skrętnej spełnia z kolei drążek stabilizujący.

Jak działa tylna belka skrętna?

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, belka skrętna to tzw. zawieszenie półzależne. W praktyce oznacza to, że ruch jednego koła, zamontowanego na jej końcu, w pewien, ograniczony sposób wpływa na drugie koło.

W uproszczeniu belka skrętna przy pokonywaniu niewielkiej nierówności przez jedno z kół zachowuje się jak zawieszenie w pełni niezależne. Oznacza to, że że przy jej „amortyzowaniu” w żaden sposób nie oddziałuje na drugie koło.

Ale przy przejeżdżaniu przez większe zagłębienie w jezdni, gdy wychylenie koła jest mocniejsze, koło po przeciwnej stronie również zaczyna delikatnie „reagować”. Jest to spowodowane faktem, że oś poprzeczna znajduje się przed kołami, pozwalając na pewien zakres pracy poprzez drążki skrętne.

Belka skrętna Audi A1 Sportback

Mimo tego belki skrętne we współczesnych samochodach są na tyle dobre, że to zjawisko prawie w ogóle nie jest wyczuwalne.

Po czym poznać uszkodzenie belki skrętnej?

Belka skrętna w większości aut nie jest awaryjnym typem zawieszenia, jednak warto regularnie kontrolować jej stan. Tak, jak ma to miejsce w przypadku praktycznie każdego podzespołu samochodu, ważne jest, aby usterkę zdiagnozować szybko i od razu podjąć odpowiednie działania. Dzięki temu będzie można ograniczyć koszt naprawy do wymiany podstawowych elementów, jak uszczelnienia i łożyska, bez potrzeby dokonywania regeneracji belki skrętnej.

I jeszcze jedno. O ile w większości aut belka skrętna nie jest awaryjna, o tyle stwierdzenie to nie dotyczy samochodów francuskich. Wprawdzie zapewnia ona lepszą precyzją prowadzenia i wyższy komfort niż rozwiązanie oferowane w modelach innych marek, jednak jest też bardziej podatna na zużycie i usterki.

Hyundai i30: belka skrętna z akcesoryjnym stabilizatorem.

Problemy sprawiają łożyska igiełkowe, drążki skrętne, czasem zbyt krótkie amortyzatory, nieradzące sobie z przesadnym obciążeniem czy też podatność na korozję. W rezultacie Francuzi skonstruowali rozbieralną belkę skrętną, która w modelach innych marek jest z kolei nierozbieralna.

Co świadczy o tym, że doszło do uszkodzenia belki skrętnej?

• niepokojące dźwięki dochodzące z okolic tylnych kół – tłuczenie podczas jazdy po nierównej drodze to oznaka zużycia tulei metalowo-gumowych
• nierównomierne zużycie tylnych opon
• wycieki z amortyzatorów
• nieprzewidywalne zachowanie samochodu podczas pokonywania zakrętów i w trakcie hamowania
• pływanie w zakrętach

Co świadczy, że doszło do uszkodzenia belki skrętnej w autach francuskich:

• piski i trzaski (awaria łożysk igiełkowych)
• stuki w czasie jazdy
• nienaturalne pochylenie auta do tyłu lub na bok
• nienaturalne pochylenie tylnych kół
• niepewne zachowanie samochodu
• nierównomierne zużycie opon
• metaliczne brzęczenie (oznacza awarię drążka stabilizującego)

Jakie mogą być przyczyny awarii belki skrętnej?

Belka skrętna powinna wytrzymać bez problemu przebiegi rzędu 200 000 km i wyższe. Niestety, to zdanie nie dotyczy samochodów francuskich, w których usterki potrafią pojawić się nawet po kilkudziesięciu tysiącach kilometrów.

Oto, co wpływa na awarie belki skrętnej:

• częsta jazda z dużym obciążeniem (dodatkowy bagaż, przewożenie ładunków)
• jazda po drogach o nawierzchni niskiej jakości
• starzenie się gumy
• nieumiejętne podjeżdżanie pod krawężnik (uderzanie tylnym kołem)
• korozja (w samochodach produkcji francuskiej)

Regeneracja belki skrętnej

Na czym polega regeneracja belki skrętnej? Obejmuje ona takie etapy, jak demontaż, sprawdzenie stanu oraz wymianę zużytych elementów na nowe. Pozostałe części belki zostają z kolei dokładnie oczyszczone (TUTAJ poznasz rodzaje napędu 4×4).

O ile cena fabrycznie nowej belki skrętnej startuje z pułapu kilku tysięcy złotych, o tyle koszt regeneracji wynosi około 1000 zł, natomiast belkę już po tym zabiegu można nabyć za około 1300-1600 zł.

Hyundai Accent – wymiana belki skrętnej

Sama regeneracja to jednak nie wszystko. Belka skrętna musi zostać bowiem odpowiednio wyregulowana, aby auto miało np. ten sam prześwit po jednej i drugiej stronie. W związku z dużym zapotrzebowaniem na naprawę, w Polsce mamy wiele zakładów specjalizujących się w belkach skrętnych (TUTAJ dowiesz się, co to jest Haldex).

Zalety i wady tylnej belki skrętnej

Zalety belki skrętnej:

• tańsza niż układy wielowahaczowe
• pomaga zwiększyć przestrzeń w bagażniku
• zazwyczaj jest bardziej niezawodna niż zawieszenie wielowahaczowe
• tańsza w serwisowaniu niż układy wielowahaczowe
• lżejsza niż układy wielowahaczowe
• nie wymaga drążków stabilizujących
• w autach oferowanych współcześnie zapewnia pewne i precyzyjne prowadzenie, choć nie tak dobre, jak w przypadku układów wielowahaczowych

Wady belki skrętnej:

• ograniczony komfort jazdy
• niemożność wymiany pojedynczych elementów (nie dotyczy aut francuskich)
• mniejsza stabilność podczas jazdy na nierównej drodze niż w autach z układami wielowahaczowymi
• w przypadku większych nierówności – wpływ jednego koła na drugie

FAQ

Co to jest belka skrętna?

Belka skrętna to rodzaj tylnego zawieszenia. Jest ono współzależne, co oznacza, że w pewnych okolicznościach działanie jednego koła wpływa na drugie. Do największych zalet belki skrętnej należy prostota konstrukcji. Do wad – ograniczony komfort i prowadzenie nie tak dobre, jak w przypadku układów wielowahaczowych.

Dlaczego belka skrętna się psuje?

Belka skrętna zużywa się najbardziej podczas jazdy po nierównej drodze, szczególnie w mocno dociążonym samochodzie, a także przy nieumiejętnym podjeżdżaniu pod krawężnik.

Jakie są objawy uszkodzenia tylnej belki skrętnej?

Jest bardzo wiele objawów uszkodzenia belki skrętnej. Wśród nich należy wymienić hałasy przy pokonywanie nierówności, zaburzoną stabilność prowadzenia, szczególnie w zakrętach czy też nienaturalne ustawienie tylnych kół.