30 marca 2023

CNG – czym jest, ile kosztuje? Czy jest lepsze niż LPG?

Uznawane jest za paliwo ekologiczne. Niestety, w obecnej sytuacji geopolitycznej, okazuje się astronomicznie drogie. CNG – czym jest i ile kosztuje?

W naszym kraju CNG (Compressed Natural Gas) nie zdobyło dużej popularności. Na świecie jeździ obecnie ponad 4 mln pojazdów napędzanych tym paliwem. Ma ono mnóstwo zalet, a obecnie jedną absolutnie przekreślającą je wadę. Czyli cenę.

Co to jest CNG?

CNG, które składa się w 93,05% z metanu, a także z azotu, dwutlenku węgla, propanu i śladowych ilości etanu, to ekologiczna alternatywa dla benzyny oraz oleju napędowego. Wytwarza się je poprzez sprężanie gazu metanu pod ciśnieniem 20-25 MPa. Co ważne, CNG jest bezpieczniejsze dla środowiska niż benzyna i olej napędowy, ponieważ jest nietoksyczne i nie powoduje zanieczyszczania wód gruntowych.

Tak naprawdę to ten sam gaz, który jest używany do ogrzewania domów czy gotowania jedzenia. Co istotne, stosowanie CNG w pojazdach zmniejsza emisję tlenków węgla o 90 do nawet 97% względem konwencjonalnego paliwa.

Poza tym przy jego spalaniu wytwarza się również o około 15-20% mniej dwutlenku węgla względem oleju napędowego, ale przede wszystkim o 80% mniej tlenków azotu i aż do 99% mniej substancji najbardziej szkodliwych dla ludzi. Czyli cząstek stałych, w tym rakotwórczego pyłu PM10, będącego kluczowym składnikiem smogu.

Wartość energetyczna 1 m3 CNG w normalnych warunkach jest mniej więcej równa wartości typowej dla 1 litra benzyny. Za to jego masa w tych samych warunkach wynosi około 0,7 kg i jest uzależniona od składu gazu. Wyróżnia się ono wysoką liczbą oktanową (130).

Światowym liderem w produkcji sprężonego metanu jest Argentyna, po której drogach jeździ 1,4 mln pojazdów zasilanych tym gazem. Kolejne miejsca przypadają Brazylii (921 tys.) i Pakistanowi (475 tys.). Szacuje się, że na świecie funkcjonuje ponad 8000 stacji zasilania tym paliwem.

Różnice pomiędzy instalacjami CNG a LPG

Paliwo LPG, czyli skroplony gaz ropopochodny, jest płynnym produktem ubocznym powstającym przy wydobyciu ropy naftowej. LPG waży dwa razy więcej niż powietrze, jest bezbarwne, bezwonne, a także wysoce łatwopalne i wybuchowe. Składa się z propanu zmieszanego z butanem, jak również ze śladowych ilości propylenu i butylenu.

CNG to z kolei sprzężony gaz ziemny o odmiennych właściwościach fizykochemicznych w stosunku do LPG, które skrapla się już przy ciśnieniu kilku lub kilkunastu barów. Sprężony metan pozostaje gazem nawet przy 200 barach.

Żeby można było go skroplić, należy go gwałtowanie schłodzić (nawet do -162 stopni Celsjusza). Biorąc pod uwagę powyższe właściwości, instalacje LPG i CNG bardzo istotnie różnią się pomiędzy sobą (TUTAJ przeczytasz o opłacalności montażu LGP).

W przypadku LPG wystarczą butle z tłocznej i spawanej blachy o grubości ścianek do 3 mm. Ich kształt jest cylindryczny lub toroidalny. Z kolei do przechowywania sprężonego metanu stosuje się zbiorniki spawane metodą bezszwową i wykonane z pojedynczego kawałka stali (lub aluminium, włókna węglowego czy kompozytów). W ten sposób poprawia się ich wytrzymałość, a tym samym bezpieczeństwo.

I właśnie to jest jednym z czynników sprawiających, że koszt instalacji CNG jest wyraźnie wyższy niż LPG. Poza tym dostępność stacji CNG okazuje się mocno ograniczona (LPG zatankujemy praktycznie wszędzie), a zasięg na tym paliwie – stosunkowo nieduży (ok. 300 km). I jeszcze jedno: w naszym kraju istnieje niewiele wyspecjalizowanych serwisów instalacji na sprężony metan.

Koszt najtańszej instalacji LPG wynosi obecnie od około 2000 zł. Dla CNG trzeba liczyć się z przynajmniej 3 razy większym wydatkiem.

Zalety i wady sprężonego metanu

Zalety:

przyjazny dla środowiska – to czyste paliwo o znacznie mniejszej emisji węglowodorów niż LPG i benzyna
nie szkodzi silnikowi, pozwalając na zachowanie jego czystości
elastyczność – auto może być użytkowane raz na CNG, a raz np. na benzynie
zbiorniki na sprężony metan są bezpieczniejsze niż na benzynę czy olej napędowy

Wady:

droga instalacja
mocno ograniczona dostępność stacji
wysoka temperatura spalania, obciążająca świecę
zbiornik jest duży i ciężki, ograniczając osiągi samochodu
niezbyt duży zasięg
zbiornik należy wymieniać na nowy co 20 lat
cena sprężonego metanu w momencie pisania tego artykułu jest absurdalnie wysoka

Ceny CNG – zerowa stawka akcyzy

Ceny sprężonego metanu w Polsce przez lata utrzymywały się na zbliżonym poziomie do LPG. Ale w 2013 roku obciążono je podatkiem akcyzowym, który wraz z VAT-em oznaczał podwyżkę o ponad 40 gr za 1 m3 względem LPG. Oznaczało to, że montaż instalacji i jazda na LPG z miejsca stały się dużo tańsze.

W dniu 14 sierpnia 2019 roku wprowadzono ponownie zerową stawkę akcyzy na sprężony metan, przeznaczony dla silników spalinowych. Co więcej, w ramach ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych za cel postawiono sobie znaczne zwiększenie liczby stacji tankowania CNG.

Ale inwestycje w nie pokrzyżowała inwazja Rosji na Ukrainę. W jej wyniku ceny sprężonego metanu wyraźnie wzrosły, osiągając dzisiaj poziom około 9,5 zł za 1 m3 (TUTAJ dowiesz się, co zrobić, gdy zatankujesz złe paliwo).

Gdzie zatankować sprężony metan?

Obecnie w Polsce, zgodnie glpautogasinfo.pl, znajduje się 26 stacji ze sprężonym metanem. Ze względu na koszt paliwa, zapewne na razie nie ma co liczyć na więcej. Dla porównania, stacji LPG jest wielokrotnie tyle.

Samochód na sprężony metan – czy to się opłaca?

Na chwilę obecną CNG absolutnie się nie opłaca. Paliwo z powodu wybuchu wojny na Ukrainie stało się koszmarnie drogie. Jeśli do tego doliczyć kosztowną instalację, należy omijać je szerokim łukiem.

FAQ

Co to jest CNG?

To tak naprawdę sprężony metan. Uznawany jest za paliwo ekologiczne, ponieważ w wyniku jego spalania wytwarza się m.in. aż o 99% mniej cząstek stałych niż w przypadku konwencjonalnych paliw.