Dopuszczalne prędkości na drogach w Polsce – ile można jechać na poszczególnych rodzajach dróg?

Wiele prostych rzeczy potrafimy mocno komplikować. Prędkość jest jedną z nich. W większości krajów europejskich limity są jasne, proste i czytelne. Jeśli znaki nie mówią inaczej to 50, 100, 130 km/h. W Polsce? Wyliczanka jest znacznie bardziej skomplikowana – 50, 60, 90, 100, 120 i 140. Jakie są więc dopuszczalne prędkości na polskich drogach?

Prędkość zabija, twierdzą specjaliści. To prawda. O prędkości jazdy decydujemy przecież my sami, wciskając pedał gazu. Dlaczego nie potrafimy czasami odpuścić i jechać zgodnie z limitem? Na to pytanie każdy z nas musi sobie odpowiedzieć sam. Dla jednych to adrenalina, dla innych zbyt niskie mandaty, dla jeszcze innych brak wyobraźni, co dzieje się z samochodem pędzącym z dużą prędkością. A przecież na drodze nie jesteśmy sami.

Jedno jest pewne, jeśli polski kierowca, do którego przylgnęła łatka pirata drogowego, wyjeżdża za granicę, tam potrafi hamować swoje zapędy do szybkiej jazdy.

Dopuszczalne prędkości w Polsce

W czerwcu zmieniły się wybrane przepisy ruchu drogowego. Nowelizacja kodeksu, o której więcej pisaliśmy TUTAJ, wprowadziła nowe ograniczenia prędkości, a tak naprawdę nieco uporządkowała obowiązujące limity. Otóż byliśmy jednym, jeśli nie jedynym krajem na starym kontynencie, w którym nie wiadomo, dlaczego, dozwoloną prędkość uzależniono od pory dnia. I tak w obszarze zabudowanym po godzinie 23:00 do 5:00 można było przycisnąć nieco pedał gazu i jeździć 60 km/h. Ale to już historia.

Aktualne limity prędkości w Polsce dla różnego rodzaju pojazdów

Od czerwca 2021 w terenie zabudowanym obwiązuje jeden i ten sam limit, czyli 50 km/h. Oczywiście to zasada generalna, jeśli nie ma na danym odcinku drogi innego ograniczenia.

Tragiczne statystyki

Jak pokazują policyjne statystki nadmierna prędkość i jej niedostosowanie do panujących warunków to przyczyna średnio co piątego wypadku. Ponad 20 proc. ofiar wypadków na drogach krajowych to zabici z powodu nadmiernej prędkości. I choć statystyki powoli, ale jednak spadają, trzeba zauważyć, że przybywa zarówno nowych odcinków dróg, jak i samochodów.

W stosunku do statystyk sprzed dziesięciu lat liczba wypadków, a także ofiar zmalała o około 1/3, rannych o około 40 procent. Nie bez przyczyny, bo do ponad 1,7 tys. km, czyli dwukrotnie wzrosła w tym czasie długość autostrad, a ponad pięciokrotnie, do prawie 2,5 tys. km, wydłużyła się sieć dróg ekspresowych.

Samochody osobowe, motocykle, samochody ciężarowe o DMC do 3,5 tony

Obszar niezabudowany

• Autostrada – 140 km/h
• Droga ekspresowa dwujezdniowa – 120 km/h
• Droga ekspresowa jednojezdniowa – 100 km/h
• Droga dwujezdniowa o 2 pasach w każdą stronę – 100 km/h
• Droga jednojezdniowa – 90 km/h

Obszar zabudowany

• Każdy rodzaj drogi publicznej – 50 km/h
• Strefa zamieszkania – 20 km/h

Pozostałe pojazdy oraz zespoły pojazdów

Obszar niezabudowany

• Autostrada – 80 km/h
• Droga ekspresowa dwujezdniowa – 80 km/h
• Droga ekspresowa jednojezdniowa – 80 km/h
• Droga dwujezdniowa o 2 pasach w każdą stronę – 80 km/h
• Droga jednojezdniowa – 70 km/h

Obszar zabudowany

• Każdy rodzaj drogi publicznej – 50 km/h
• Strefa zamieszkania – 20 km/h
• Autobus spełniający dodatkowe warunki techniczne

Autobusy spełniające warunki określone w art. 66 ust. 5 Ustawy Prawo o ruchu drogowym

Obszar niezabudowany

• Autostrada – 100 km/h
• Droga ekspresowa dwujezdniowa – 100 km/h
• Droga ekspresowa jednojezdniowa – 100 km/h
• Droga dwujezdniowa o 2 pasach w każdą stronę – 100 km/h
• Droga jednojezdniowa – 90 km/h

Obszar zabudowany

• Każdy rodzaj drogi publicznej – 50 km/h
• Strefa zamieszkania – 20 km/h

Dopuszczalna prędkość to nie zawsze prędkość bezpieczna

Obowiązujące limity prędkości wyznaczają jedynie jej maksymalną górną granicę. Nic nie stoi na przeszkodzie, by kierowca z różnych powodów jechał wolniej. Tutaj jednak należy pamiętać, że zbyt niska prędkość nie może powodować na drodze zagrożenia. Bo zbyt niska prędkość może prowadzić do utrudniania ruchu lub jego tamowania. Właśnie dlatego kodeks ruchu drogowego przewiduje znak C-14 mówiący o prędkości minimalnej. Jednak jest on rzadko stosowany.

Prędkość należy także dostosować do warunków jazdy. Czasami nawet 50 km/h np. na ośnieżonej drodze może okazać się zbyt szybko.
Właśnie dlatego ustawodawca stworzył pojęcie prędkości bezpiecznej, czyli takiej, która w zależności od warunków może być niższa niż prędkość dopuszczalna.

Prędkość bezpieczna według przepisów

Prędkość bezpieczną ustawodawca określił w art. 19 Ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Oddział 3 Prędkość i hamowanie

Art. 19.
1. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem, z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się odbywa, a w szczególności: rzeźby terenu, stanu i widoczności drogi, stanu i ładunku pojazdu, warunków atmosferycznych i natężenia ruchu.

2. Kierujący pojazdem jest obowiązany:
1) jechać z prędkością nieutrudniającą jazdy innym kierującym;
2) hamować w sposób niepowodujący zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienia;
3) utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu.

3. Poza obszarem zabudowanym, na jezdniach dwukierunkowych o dwóch pasach ruchu, kierujący pojazdem objętym indywidualnym ograniczeniem prędkości al-bo pojazdem lub zespołem pojazdów o długości przekraczającej 7 m jest obowiązany utrzymywać taki odstęp od pojazdu silnikowego znajdującego się przed nim, aby inne wyprzedzające pojazdy mogły bezpiecznie wjechać w lukę utrzymywaną między tymi pojazdami. Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli kierujący pojazdem przystępuje do wyprzedzania lub gdy wyprzedzanie jest zabronione.

4. Poza obszarem zabudowanym, w tunelach o długości przekraczającej 500 m, kierujący pojazdem jest obowiązany utrzymywać odstęp od poprzedzającego pojazdu nie mniejszy niż:
1) 50 m – jeżeli kieruje pojazdem o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t lub autobusem;
2) 80 m – jeżeli kieruje zespołem pojazdów lub pojazdem niewymienionym w pkt 1.

5. Organ zarządzający ruchem na drogach może zmniejszyć lub zwiększyć za po-mocą znaków drogowych dopuszczalny odstęp, o którym mowa w ust. 4, w zależności od obowiązującej w tunelu dopuszczalnej prędkości.

To Ty decydujesz ile jedziesz

Prędkość określona administracyjnie przez zarządcę drogi nie zawsze jest prędkością bezpieczną. To kierowca musi uwzględnić podczas jazdy szereg czynników, takich jak: warunki atmosferyczne (opady deszczu lub śniegu, oblodzenie jezdni, mgła), ukształtowanie drogi (zakręty, podjazdy, zjazdy), stan nawierzchni (koleiny, ubytki w jezdni, oznakowanie poziome), porę doby, swój stan psychofizyczny (zmęczenie, stany chorobowe, wiek) oraz inne czynniki mające wpływ na bezpieczne kierowanie pojazdem.

Prędkość a znaki drogowe

Oprócz generalnych ograniczeń prędkości zarządca drogi może dowolnie prędkość regulować. Może ją zwiększać albo zmniejszać na danym odcinku drogi lub na wybranym obszarze, np. na terenie całej miejscowości lub w określonej strefie. Służą do tego znaki drogowe. Każdorazowe ograniczenie prędkości jazdy podyktowane jest względami bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Znaki ograniczające prędkość

Znak B-33 „ograniczenie prędkości” – oznacza zakaz przekraczania prędkości określonej na znaku liczbą kilometrów na godzinę. Obowiązuje do najbliższego skrzyżowania, z wyjątkiem skrzyżowania na drodze dwujezdniowej, na którym wlot drogi poprzecznej znajduje się tylko z lewej strony i nie ma połączenia z prawą jezdnią. Znak B-33 może być wcześniej odwołany znakiem B-34„koniec ograniczenia prędkości”, znakiem B-42″koniec zakazów„ lub zmieniony innym znakiem B-33, znakiem B-43 „Strefa ograniczonej prędkości„, tablicą „obszar zabudowany„ i „koniec obszaru zabudowanego„ lub znakiem D-40 „strefa zamieszkania”.

Tabliczka T-23a umieszczona pod znakiem B-33 wskazuje, że ograniczenie prędkości dotyczy kierującego pojazdem, którego symbol znajduje się na tabliczce, w tym przypadku motocykla. Tabliczka może wskazywać inny pojazd, na przykład samochód ciężarowy, zespół pojazdów z przyczepą kempingową, autobus i inne.

ZnakB-43„strefa ograniczonej prędkości”. Prędkości ograniczonej tym znakiem nie odwołują skrzyżowania, a jedynie znak B-44„koniec strefy ograniczonej prędkości” umieszczony przy wyjeździe z takiej strefy. Jeżeli prędkość ograniczona tym znakiem jest mniejsza lub równa 30 km/h, to progi zwalniające lub inne urządzenia wymuszające wolną jazdę mogą nie być oznaczone dodatkowymi znakami.

Znak D-42 „obszar zabudowany„ oznacza wjazd na obszar zabudowany. Znak D-43 „koniec obszaru zabudowanego„ oznacza wyjazd z obszaru zabudowanego. Wewnątrz obszaru zabudowanego obowiązuje ustawowe ograniczenie prędkości do 50 km/h lub 60 km/h w zależności od pory doby. Na terenie obszaru zabudowanego prędkość dopuszczalna może być zmieniona za pomocą znaku B-33.

Strefa zamieszkania

Znak D-40 „strefa zamieszkania„ oznacza wjazd do strefy zamieszkania. Znak D-41 „koniec strefy zamieszkania„ oznacza wyjazd ze strefy zamieszkania. W strefie zamieszkania obowiązuje ustawowe ograniczenie prędkości do 20 km/h.

Mandat za przekroczenie prędkości

W Polsce wiele osób narzeka, że mandaty są zbyt niskie i dlatego wielu kierowców jeździ za szybko. To prawda, taryfikator mandatów ustalany był wiele lat temu, a ministerstwo cały czas mówi tylko o podniesieniu stawek mandatów. Dzisiaj za najmniejsze przekroczenie prędkości kara to 50 zł, maksymalnie 500 zł.

Stawki mandatów przyjęto 17 lat temu. Od tamtej pory nie uległy zmianie.

Za przekroczenie dozwolonej prędkości w obszarze zabudowanym o ponad 50 km/h kierowca zostanie ukarany nie tylko mandatem (400-500 zł i 10 pkt karnych), ale także może stracić prawo jazdy na trzy miesiące.

Stawki mandatów za przekroczenie prędkości

• Przekroczenie dopuszczalnej prędkości do 10 km/h — mandat w wysokości 50 zł.
• Od 11 do 20 km/h – mandat od 50 do 100 zł i 2 pkt karne.
• Od 21 do 30 km/h – mandat od 100 do 200 zł i 4 pkt karne.
• Od 31 do 40 km/h – mandat od 200 do 300 zł i 6 pkt karnych.
• Od 41 do 50 km/h – mandat od 300 do 400 zł i 8 pkt karnych.
• Od 51 km/h – mandat od 400 do 500 zł i 10 pkt karnych, w niektórych przypadkach – zatrzymanie prawa jazdy na 3 miesiące (obszar zabudowany).

Prędkość samochodu z przyczepą

Co ważne szczególnie w czasie wakacji, jadąc samochodem z przyczepą, limity prędkości są znowu inne. W terenie zabudowanym obowiązują nas takie same przepisy jak samochody osobowe – 50 km/h. Jednak nawet jeśli limit jest ustawiony wyżej, nie możemy przekroczyć 60 km/h.

Ponadto:

• poza terenem zabudowanym na drodze jednojezdniowej – 70 km/h,
• poza terenem zabudowanym na drodze dwujezdniowej – 80 km/h,
• na drogach ekspresowych i autostradach – 80 km/h.

Prędkość kampera

A jeśli prowadzimy kampera, trzeba dokładnie sprawdzić, jak jest on zarejestrowany. Polskie przepisy są w tym zakresie niejednoznaczne, a na pewno niespójne.

Otóż taki sam kamper o takiej samej DMC może być zarejestrowany jako samochód ciężarowy (o DMC nieprzekraczającej 3,5 tony) lub samochód specjalny. I właśnie to decyduje, z jaką prędkością auto może się poruszać.

Na rynku dostępne są nie tylko niebotycznie drogie kampery. Tani jednak oznacza najczęściej… stary i wysłużony. Jak na przykład Fiat Ducato.

Jeśli kampera zarejestrowany jest jako samochód ciężarowy (o DMC nieprzekraczającej 3,5 tony), wówczas w ustawie Prawo o Ruchu Drogowym ustawodawca określa dozwoloną prędkość poza obszarem zabudowanym na:

• autostradzie – 130 km/h,
• drodze ekspresowej dwujezdniowa – 110 km/h,
• drodze ekspresowej jednojezdniowa oraz na drodze dwujezdniowej o co najmniej dwóch pasach ruchu w tym samym kierunku – 100 km/h,
• na pozostałych drogach – 90 km/h.

Jeśli kamper zarejestrowany jest jako pojazd specjalny, może się poruszać poza obszarem zabudowanym z prędkością 80 km/h (m.in. drogi ekspresowe, autostrady) oraz na pozostałych drogach – 70 km/h.