Jak sprawdzić termostat? Objawy uszkodzonego termostatu, wymiana

Termostat jest elementem układu chłodzenia, którego zadaniem jest regulacja przepływu cieczy chłodzącej w silniku na dwa obiegi określane: małym i dużym. Jak sprawdzić czy działa?

Jaką funkcję pełni termostat w samochodzie?

Zaraz po uruchomieniu auta termostat jest zamknięty, a ciecz krąży w małym obiegu, omijając chłodnicę, tak by szybciej rozgrzać silnik. Gdy płyn osiągnie temperaturę ok. 90 stopni Celsjusza, otwiera się termostat i aktywuje się duży obieg płynu. Gorąca ciecz chłodzi się w chłodnicy i wraca do silnika, aby tym razem obniżyć jego temperaturę. Zatem zamknięty termostat rozgrzewa silnik, a otwarty schładza go.

Termostat wykonany jest z cienkiej mosiężnej blachy i ma kształt mieszka. Składa się z zaworu grzybkowego, którego zadaniem jest kontrolowanie przepływu cieczy, uszczelki zapobiegającej wyciekowi płynu chłodniczego, czujnika temperatury, siłownika ze sprężyną oraz elementu rozszerzalnego.

Uszkodzony termostat – objawy

Warto pamiętać, że na niewłaściwą pracę układu chłodzenia wpływają też uszkodzenia pompy wody, paska klinowego, radiatora chłodnicy albo zbyt mała ilość płynu chłodzącego. Zatem nie zawsze winny jest zepsuty albo uszkodzony termostat.

Niemniej jednak typowymi objawami zepsutego elementu są:

• stałe niedogrzanie silnika, związane ze zbyt niską temperaturą cieczy chłodzącej, oznacza zwykle zablokowanie zaworu termostatu w pozycji otwartej
• nagły wzrost temperatury silnika – zauważalny, kiedy wskazówka wchodzi na czerwone pole
• dym wydobywający się spod maski, świadczący o przegrzaniu układu chłodzenia
• wahania temperatury płynu chłodniczego – w sprawnym aucie wskazówka utrzymuje się niemalże ciągle na środku skali
• zwiększone zużycie paliwa – co jest efektem niedogrzanego silnika
• pogorszona kultura pracy silnika, czyli większe wibracje, słabsza reakcja na przyspieszenie oraz mniejsza moc
• problemy z ogrzewaniem kabiny pasażerskiej, szczególnie kiedy po przejechaniu kilkunastu kilometrów nadal nie działa ogrzewanie

Objawy będą różne w zależności od pozycji, w jakiej zablokował się termostat.

Otwarty a zamknięty termostat

Najczęstsze awarie termostatu to zablokowanie się go w pozycji zamkniętej albo otwartej. W pierwszym przypadku płyn chłodzący krąży tylko w małym obiegu, zatem jego temperatura cały czas wzrasta. Natomiast w drugim – płyn nie jest w stanie osiągnąć temperatury roboczej.

Ta pierwsza możliwość jest znacznie groźniejsza dla silnika, ponieważ prowadzi do jego przegrzania, co w efekcie może właściciela auta dużo kosztować. Zbyt wysoka temperatura cieczy chłodzącej objawia się przesunięciem się wskazówka temperatury na czerwone pole. Jeśli będziemy kontynuować jazdę mimo tego, to po chwili spod maski zacznie wydostawać się dym, a silnik ulegnie zatarciu. Innymi skutkami zawieszenia się termostatu w pozycji zamkniętej są:

• uszkodzenia uszczelki pod głowicą
• spuchnięcia tłoków i zwiększonego poboru oleju
• uszkodzenia przewodów płynu chłodniczego
• pęknięcia głowicy
• uszkodzenia pompy wody
• obrócenia panewek wału korbowego

Mniej destrukcyjne jest zablokowanie termostatu w pozycji otwartej, powodujące niedogrzanie silnika. Konsekwencjami stale otwartego termostatu są często:

• podwyższone zużycie paliwa
• większa eksploatacja metalowych części, mogąca prowadzić do zatarcia silnika
• odkładanie się nagaru w silniku
• problemy z zaworem EGR
• zwiększona emisja szkodliwych spalin
• zapychający się filtr DPF
• niewystarczające działanie ogrzewania kabiny
• szybsze zużycie oleju silnikowego

Jak sprawdzić działanie termostatu?

Istnieje prosty sposób na to, jak sprawdzić termostat. Wystarczy go zdemontować i umieścić w wodzie. Wrzucony do wrzątku powinien się otworzyć, natomiast wsadzony do bardzo zimnej wody – zamknąć. Jeśli tego nie zrobi to znak, że jest uszkodzony.

Wymiana termostatu

Naprawa termostatu jest nieopłacana, dlatego zwykle wymienia się tę część na nową.

Czynność nie jest skomplikowana, więc można ją zrobić samodzielnie. Trzeba jednak pamiętać, aby dobrze dopasować część do danego modelu auta, najlepiej po oryginalnych numerach producenta VIN. Jest to ważne, ponieważ różne silniki i termostaty mają inne progi otwarcia, które wahają się pomiędzy 90-95 stopni Celsjusza.

Jak wygląda wymiana termostatu samochodowego?

W większości samochodów element znajduje się w górnej części głowicy, obok pompy wody. Do czynności przystępujemy, kiedy silnik jest zimy, inaczej grozi nam poparzenie rozgrzanym płynem i parą. Najpierw trzeba odkręcić obudowę i spuścić płyn chłodniczy. Następnie odłączamy termostat i sprawdzamy, czy powodem problemów nie są zanieczyszczenia. Przy demontażu należy uważać, aby do środka układu nie dostał się brud i kurz. Kolejnym krokiem jest dokładne wyczyszczenie gniazda termostatu. Potem zakładamy nową uszczelkę, montujemy nową część i wlewamy świeżą ciecz chłodzącą. Po założeniu termostatu trzeba się upewnić, że jest zamontowany zgodnie z kierunkiem przepływu płynu chłodzącego. Inaczej nie będzie działała prawidłowo. W innym przypadku może nie działać prawidłowo.

Jeśli wymiana termostatu jest w naszym aucie skomplikowana albo po prostu nie mamy czasu ani wiedzy jak to zrobić, bez problemu wykona to każdy mechanik. Cena usługi to ok. 60-250 zł plus koszt części. Oczywiście więcej zapłacą właściciele nowoczesnych samochodów wyposażonych w systemy elektroniczne.

Jak zapobiec awarii termostatu?

Aby zapobiec uszkodzeniu termostatu, trzeba pamiętać o regularnym czyszczeniu otworu odpowietrzającego i sprawdzaniu uszczelki zapobiegającej wyciekaniu płynu chłodniczego.

Niedrożny otwór prowadzi do zapowietrzenia się układu chłodzenia, co wpływa na niego negatywnie. Ponadto awarii termostatu unikniemy poprawnie go montując i reagując na pierwsze sygnały uszkodzenia.

FAQ

Ile kosztuje nowy termostat?

Najtańsze modele do starszych samochodów kosztują ok. 20-30 zł. Natomiast za nowy termostat do aut wyprodukowanych w ostatnich latach zapłacimy średnio ok. 200 zł, choć są i takie za ok. 1000 zł.

Po czym poznać uszkodzony termostat samochodowy?

Uszkodzony termostat samochodowy objawia się: wyższym spalaniem na krótkich trasach i problemami z nagrzaniem wnętrza samochodu albo przegrzaniem silnika – wtedy wskaźnik temperatury płynu chłodzącego na desce rozdzielczej gwałtownie się podnosi, a spod maski zaczną się wydobywać kłęby dymu.

Jakie są przyczyny awarii termostatu?

Najczęstszą przyczyną problemów z termostatem jest jego zacięcie się w pozycji zamkniętej lub otwartej.

Jakie są konsekwencje jazdy z zepsutym termostatem?

Termostat zacięty w pozycji zamkniętej może doprowadzić m.in. do: uszkodzenia uszczelki pod głowicą, zatarcia silnika, uszkodzenia przewodów płynu chłodniczego, pęknięcia głowicy, uszkodzenia pompy wody. Natomiast popsuty termostat w pozycji otwartej grozi m.in.: problemami z zaworem EGR, zwiększoną emisją szkodliwych substancji, zapchaniem filtra DPF, szybszym zużyciem oleju silnikowego.