Nielegalna jazda samochodem – co grozi za jazdę bez uprawnień?

Zakaz wsiadania za kierownicę nawet przez 15 lat i do 5 lat więzienia – oto czym może zakończyć prowadzenie bez uprawnień, z zakazem sądowym oraz po cofnięciu lub zatrzymaniu prawa jazdy.

Mimo sporego ryzyka część kierowców świadomie korzysta z auta, jeżdżąc bez uprawnień. Powód? Zdanie egzaminu nie jest proste, a także nie każdy ma ochotę poświęcać na to czas. Tymczasem konsekwencje nielegalnej jazdy potrafią być dość kosztowne.

W przypadku spotkania z policją grożą kary. I to dość poważne. Dotychczas jazda bez uprawnień lub z niewłaściwą kategorią prawa jazdy oznaczała jedynie mandat 300 lub 500 zł. Jednak w 2022 r. zmieniono prawo i teraz na grzywnie od policjanta się nie skończy. Obecnie sprawa trafia do sądu, który może nakazać zapłatę nawet 30 000 zł.

Zobacz, czym różnią się od siebie i co grozi za jazdę bez uprawnień, po zatrzymaniu uprawnień, ich cofnięciu oraz z zakazem sądowym. Warto również pamiętać, że dodatkowo w tym przypadku ubezpieczyciel ma prawo do regresu w ramach OC (trzeba zwrócić wypłacone odszkodowanie).

Jazda bez dokumentu prawa jazdy

Pod koniec 2020 r. zniesiono obowiązek posiadania przy sobie prawa jazdy (trzeba je odebrać z urzędu, ale można zostawić w domu). To jednak nie oznacza, że nie można dostać mandatu za brak dokumentu. Ten nadal muszą okazywać osoby, które zdobyły prawo jazdy w innym kraju. Również kierowcy zawodowi muszą się legitymować wymaganymi dokumentami. 

Za brak dokumentu grozi mandat – 50 zł.

Jazda bez uprawnień

W tym katalogu zawiera się sporo przypadków. Najczęściej możemy mówić o osobach, które nigdy nie zdały egzaminu – nie został im wydany dokument. Jazda bez uprawnień to również przypadek, kiedy kierowca ma prawo jazdy, ale niewłaściwej kategorii. Przykładowo, z kategorią B nie można prowadzić motocykla na kategorię A oraz busa zarejestrowanego na 10 osób (tu wymagana będzie kategoria D).

CZYTAJ TEŻ: Jak zdać prawo jazdy? 10 sprawdzonych porad

W tym przypadku sprawa jest kierowana do sądu. Grzywna wynosi minimum 1500 zł, ale równie dobrze może to być i 30 000 zł. Dodatkowo sąd musi orzec zakaz prowadzenia pojazdów – od 6 miesięcy do 3 lat.

Jazda po zatrzymaniu prawa jazdy

Prawo jazdy jest zatrzymywane elektronicznie, bez potrzeby jego fizycznego odbierania. Powodem może być:

• przekroczenie dopuszczalnego limitu prędkości o ponad 50 km/h w obszarze zabudowanym
• przewożenie zbyt wielu pasażerów (minimum trzech ponad limit) 
• jazda po alkoholu, narkotykach lub spowodowaniu zagrożenia na drodze (jest to pierwszy etap sprawy, w razie skazania grożą dodatkowe konsekwencje)

W dwóch pierwszych przypadkach policjant zatrzymuje prawo jazdy na 3 miesiące. Jeżeli okaże się, że osoba, której zatrzymano prawo jazdy, nadal prowadzi pojazd, okres zatrzymania uprawnienia będzie przedłużony do 6 miesięcy. W przypadku ponownego prowadzenia pojazdu w przedłużonym okresie, starosta wyda decyzję o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdem. Po zatrzymaniu prawa jazdy, za dalszą jazdę grozi grzywna jak za jazdę bez uprawnień, od 1500 do 30 000 zł.

Jazda po cofnięciu uprawnień

Dość często zatrzymanie prawa jazdy czy zakaz prowadzenia pojazdów to dopiero początek drogi administracyjnej do cofnięcia uprawnień. To grozi jeśli zakaz prowadzenia pojazdów przekracza rok, np. za jazdę po alkoholu czy spowodowanie wypadku i po tym okresie kierowca nie zda egzaminu sprawdzającego kwalifikacje. 

Do cofnięcia uprawnień dochodzi również, gdy kierowca uzyskał komplet punktów karnych i nie zdał egzaminu sprawdzającego kwalifikacje (piraci drogowi ze stażem do roku, mają cofane uprawnienia automatycznie). 

Cofnięcie uprawnień dotyczy również kierowców-recydywistów po zatrzymaniu prawa jazdy za zbyt szybką jazdę w obszarze zabudowanym (kogoś kto miał zakaz 3-miesięczny, a następnie dostał zakaz na 6 miesięcy, mimo tego nadal prowadził auto). 

Jeśli kierowca po otrzymaniu decyzji administracyjnej o cofnięciu uprawnień dalej prowadzi auto, grożą mu nawet 2 lata więzienia. Dodatkowo sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów od 1 roku do 15 lat.

Jazda z zakazem prowadzenia pojazdów

Sąd wydaje wyrok zakazu prowadzenia pojazdów za jazdę bez uprawnień, dla sprawców przyłapanych na jeździe po alkoholu, narkotykach lub za ucieczkę z miejsca wypadku bez udzielenia pomocy ofiarom oraz niezatrzymanie do kontroli drogowej. Może być orzeczony również za spowodowanie wypadku, a nawet kolizji. 

Złamanie sądowego zakazu prowadzenia pojazdów grozi kara więzienia od 3 miesięcy do 5 lat oraz dalszy zakaz prowadzenia pojazdów nawet przez 15 lat.