Kultowe polskie samochody PRL – przedstawiamy listę modeli motoryzacji PRL-u

Syrena, Warszawa, Tarpan, Polonez i popularny Maluch to najbardziej charakterystyczne samochody PRL. Wiele z nich do dziś ma zagorzałych fanów, którzy z dumą jeżdżą nimi po ulicach. Przedstawiamy kultowe samochody PRL.

Jakie były samochody w PRL?

Lata PRL-u to czas rozwoju motoryzacji na świecie. Innowacyjne modele powstały głównie na Zachodzie. Jednak po polskich drogach też przecież jeździły samochody. Dziś są one uznawane za kultowe auta doby PRL. Wiele z nich zobaczymy nie tylko w muzeum, ale i na ulicach.

Fiat 125p

W 1965 r. FSO podpisało umowę licencyjną z włoskim Fiatem na produkcję modelu, który otrzymał nazwę 125p. W efekcie na polskie ulice wyjechały Fiaty nie tylko w wersji sedan, ale też kombi, sanitarki, czy pick-up. Na bazie Fiata 125p powstawały również rajdówki, a sam samochód był chętnie wykorzystywany m.in przez taksówkarzy.

Fiat 125p był produkowany aż do 1991 r. Ostatni egzemplarz zjechał z taśmy montażowej 29 czerwca 1991 roku i miał numer – 1445699.

Fiat 126p

Fiat 126p, powszechnie nazywany Maluchem, to jeden z najbardziej rozpoznawanych samochodów PRL. Na mocy porozumienia z Włochami masowa produkcja Fiata 126p ruszyła latem 1973 r. i trwała aż do września 2000 r. W tym czasie z taśm montażowych w Fabryce Samochodów Małolitrażowych (zakłady w Bielsko-Białej i w Tychach) zjechało ponad 3 miliony poczciwych Maluchów.

Fiat 126p w szczycie swej popularności był najczęściej widywanym autem na ulicach naszego kraju. Zaletami Malucha były niska cena zakupu i prosta konstrukcja. Prawie każdy doświadczony kierowca mógł go sam naprawić. Za wady uznawano słabe osiągi, niezbyt dobre hamulce i małą przestrzeń w środku.

Samochód był eksportowany m.in. do: Jugosławii, Chin, Chile, czy na Kubę. Co ciekawe, na drogach w kraju i na świecie wciąż można spotkać ten kultowy samochód PRL-u.

Fiat 131p

Oryginalnie Fiat 131 Mirafioli miał być praktycznym autem dla klasy średniej – tanim i dostępnym na całym świecie. Produkowany był od 1974 do 1984 r. Mirafiori wyróżniał się przestronnością i bogatym wyposażeniem. W zależności od wersji dostępna była klimatyzacja i wspomaganie kierownicy.

Co ciekawe, model ten w latach 1975–1981 był montowany w FSO na warszawskim Żeraniu jako Polski Fiat 131p. Samochód był znacznie nowocześniejszy od Fiata 125p i do tego ładnie się prezentował.

W polskich realiach Fiat 131p nie był tanim samochodem, a szczególnym upodobaniem darzyli go dygnitarze PZPR. Mirafioli jeździły również gwiazdy, wśród których wymienić można m.in. Agnieszkę Osiecką, Adama Hanuszkiewicza i Kazimierza Deynę.

Mikrus MR 300

Mikrus miał być tanim samochodem dla mas. Produkowany był w zakładach lotniczych WSK w Mielcu i Rzeszowie – stąd też jego nazwa. Prototyp ujrzał światło dzienne 22 lipca 1957 r. Mikrus został zaprojektowany w myśl idei 4x4, czyli 4-kołowe podwozie, masa wynosząca 400 kg, 4 paliwa potrzebne na każde 100 km oraz miejsce dla 4 osób w środku.

W aucie pracował dwucylindrowy silnik benzynowy o mocy 14,5 KM. Prędkość maksymalna, z jaką mógł poruszać się Mikrus, to 90 km/h.

Auto nie weszło jednak nigdy do masowej produkcji. Do 1960 r. powstało jedynie 1728 egzemplarzy.

Polonez

FSO Polonez to efekt współpracy konstruktorów z Fiata oraz FSO. Samochód miał być nowoczesny i planowano, że zastąpi Fiata 125p. Niestety z ambitnych planów niewiele wyszło. W efekcie w Polonezie zamontowano lekko zmodernizowany silnik z Fiata. Tym, co wyróżniało Poloneza, było nowoczesne, 5-drzwiowe nadwozie typu hatchback.

Oprócz modeli osobowych Polonez był dostępny dwóch wersjach użytkowych: Cargo oraz Truck. Powstało też kilka ciekawych prototypów. Na przykład FSO Polonez Long, coupe czy odmiana trzydrzwiowa.

Syrena

Syrena to pierwszy w pełni polski samochód. Prototyp Syreny 101 polscy inżynierowie pokazali w grudniu 1955 r. na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Auta seryjne zaczęły zjeżdżać z taśmy montażowej w 1961. W kolejnych latach pojawiły się kolejne modele Syreny, oznaczone od 102 do 105 oraz wersja rolnicza – Syrena R2. Wadą tych aut była wysoka awaryjność, zaletą zaś prosta konstrukcja, która pozwalała na samodzielne naprawy usterek.

Konstruktorzy stworzyli też kilka ciekawych prototypów, np.: Syrenę Sport, Syrenę Laminat z nadwoziem z tworzyw sztucznych czy mikrobus.

Ostatnia Syrena zjechała z taśmy montażowej w 1983 r. W sumie wyprodukowano ponad 500 tys. różnych typów tego kultowego obecnie samochodu PRL.

Tarpan

Tarpan był produkowany w latach 1973-1994 przez Zakład Samochodów Rolniczych „Polmo” w Poznaniu-Antoninku. To auto z PRL miało być uniwersalnym pojazdem służącym gównie rolnikom. Był to samodzielny polski projekt z przesuwaną tylną grodzią, dzięki której Tarpan z obszernej, mieszczącej sześć osób osobówki stawał się pojemną, trzyosobową półciężarówką.

FSO Warszawa

Warszawa i jej różne modele to najpopularniejsze samochody lat 50. w naszym kraju. Ciekawostką jest, że był to pierwszy produkowany pojazd w powojennej Polsce i przez pewien czas także jedyne powstające nad Wisłą auto osobowe. Konstrukcja opierała się na radzieckiej Pobiedzie M20, jednak z biegiem lat była stale udoskonalana przez polskich inżynierów.

Wczesne modele M20, 200, 201 i 202 wyróżniały się 4-drzwiową „garbatą” sylwetką typu fastback. Konstrukcja Warszawy była wielokrotnie modernizowana. Powstały wersje sedan, combi, a nawet pick-up. Warszawa była też produkowana w specjalnych wersjach jako: radiowóz, ambulans, furgon, pocztylion oraz drezyna. Do 1973 r. ogółem wyprodukowano ok. 250 tysięcy Warszaw.

Jakie auta produkowano w Polsce?

Rynek motoryzacyjny w Polsce w głównej mierze opierał się o produkcję samochodów na licencji zagranicznej. W FSO produkowano najpierw auta na licencji z ZSRR, a potem włoskiego Fiata.

Oprócz FSO istniały: Fabryka Samochodów Ciężarowych w Lublinie (Żuk, Lubin), Zakład Samochodów Dostawczych w Nysie, Fabryka Samochodów Małolitrażowych (m.in. Syrena, Fiat 126p), Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu (Tarpan), Autosan, Jelczańskie Zakłady Samochodowe (autobusy i samochody ciężarowe) oraz Fabryka Samochodów Ciężarowych „Star” (lekkie i średnie samochody ciężarowe).

Ile było samochodów w PRL?

W książce Cecylii Leszczyńskiej z cyklu Historia Polski w liczbach „Polska 1910-2018” znajdziemy następujące dane dotyczące wyprodukowanych samochodów. W 1960 r. z fabryk wyjechało – 12,2 tys. sztuk, w 1970 r. – 64,2 tys., w 1980 r. – 351 tys., a tuż po upadku komunizmu, w 1990 r. – 266 tys.

Z kolei zarejestrowanych aut było: w 1950 r. – 40,1 tys., w 1960 r. – 117 tys., w 1970 r. – 479 tys., w 1980 r. – 2 mln 383 tys., a w 1990 r. – 5 mln 261 tys.

Wiele z samochodów PRL można obecnie obejrzeć w muzeach techniki, jednocześnie tysiące nadal jeżdżą po drogach. W większości ciesząc się już zaszczytnym mianem youngtimerów. Powszechnie pogardzane i niechciane na przełomie XX i XXI wieku, dziś potrafią osiągać wysokie ceny. A ich kupno traktowane jest jako inwestycja.