Pompa wtryskowa – objawy uszkodzenia. Jak sprawdzić?

Pompa wtryskowa stosowana w silnikach Diesla jest ważnym elementem, którego uszkodzenie może generować wiele problemów. Najczęściej nie należy również do tanich części. Co zrobić w przypadku ewentualnej awarii tego elementu?

Czym jest i jak działa pompa wtryskowa?

Pompa wtryskowa jest elementem osprzętu silnika, który możemy spotkać w samochodach wyposażonych w silniki wysokoprężne. Zbudowano ją z kilku elementów takich jak np. iglica czy zawór paliwowy. Rola tego urządzenia polega na zapewnieniu właściwej mieszanki paliwowo-powietrznej.

Aby tak się stało, pompa wtryskowa musi być napędzana przez wał korbowy, w wyniku czego następuje ruch tłoka w jej cylindrze. Następuje otwarcie zaworu paliwowego, w wyniku wytworzenia się podciśnienia (w cylindrze). Przesunięcie tłoka do góry prowadzi natomiast do zamknięcia zaworu. Równocześnie zwiększa się ciśnienie w cylindrze, iglica wtryskiwacza unosi się, a paliwo zostaje wstrzyknięte do komory spalania. Proces zachodzi oczywiście pod wysokim ciśnieniem i jest wielokrotnie powtarzany w trakcie jednego cyklu pracy silnika.

Należy zaznaczyć, że odpowiednie wstrzykiwanie paliwa jest kluczowe dla efektywnego spalania mieszanki paliwowo-powietrznej, a więc dla poprawnej pracy jednostki napędowej. W nowszych konstrukcjach pompę wtryskową zintegrowano wraz z wtryskiwaczem. Zapewnia to skuteczniejsze sterowanie wtryskiem paliwa, ale i oznacza wyższe koszty ewentualnego serwisowania.

Jak jest zbudowana pompa wtryskowa?

Pompa wtryskowa składa się z takich elementów, jak:

• wałek – często połączony z wałkiem rozrządu jednostki napędowej, ma za zadanie napędzać pompę i zapewnić prawidłowe dostarczanie paliwa do komory spalania
• głowica – stanowi górną część pompy, wyposażona w specjalny zawór, który w trakcie kolejnych cykli pracy otwiera się i zamyka, aby wstrzykiwać paliwo do cylindra
• tłok – poruszając się w cylindrze, ma za zadanie dostarczyć paliwo pod właściwym ciśnieniem
• sprężyna – kontroluje zamykanie zaworu i ruch tłoka. Znajduje się wewnątrz pompy
• elementy sterujące – kontrolują moment i ilość wtrysku paliwa. Należą do nich np. regulator ciśnienia czy elektrozawór
• korpus pompy – to w nim znajdują się elementy sterujące i inne mechanizmy wewnętrzne
• filtr paliwa – jego głównym zadaniem jest ochrona przed zanieczyszczeniami i zapewnienie odpowiedniej czystości paliwa

Rodzaje pomp wtryskowych

Wyróżniamy kilka rodzajów pomp wtryskowych, której opisujemy poniżej.

Rzędowa pompa wtryskowa

Rzędowa pompa wtryskowa składa się z cylindrów umieszczonych w układzie rzędowym, w których znajdują się tłoki. Poruszają się one w dół i w górę, wytwarzając odpowiednie ciśnienie paliwa.

Pompa rotacyjna

Ten rodzaj pompy działa na zasadzie ruchu obrotowego. Głównym elementem jest w tym przypadku wirnik, który obraca się w cylindrze, tworząc jednocześnie podciśnienie.

Przyczyny awarii pompy wtryskowej

Przyczynami awarii pompy wtryskowej może być wiele czynników, takich jak:

• zużycie filtra paliwa – zaniedbany, zbyt długo niewymieniany filtr będzie gromadzić zanieczyszczenia, które dalej przedostaną się do pompy wtryskowej, aż finalnie doprowadzą do jej uszkodzenia
• zanieczyszczenia paliwa – wszelkie kanały znajdujące się w pompie wtryskowej mogą zostać skutecznie zablokowanie zanieczyszczeniami pochodzącymi od paliwa wątpliwej jakości
• nieszczelne uszczelki - spowodują utratę ciśnienia i wyciek paliwa, a w efekcie nieodpowiedni wtrysk paliwa i uszkodzenie tego elementu
• uszkodzenie wirnika – odkształcenie czy po prostu ułamanie wirnika, może spowodować nieprawidłowe działanie pompy wtryskowej
• nieodpowiednie smarowanie – doprowadzi w końcu do zatarcia się łożysk, a więc poważnego uszkodzenia pompy
• wibracje – będące wynikiem uszkodzeń innych elementów osprzętu, mogą doprowadzić także do uszkodzenia mechanizmów wewnętrznych w opisywanym urządzeniu
• nieprawidłowa konfiguracja - złe ustawienie parametrów pompy (kąt wtrysku czy ciśnienie), spowoduje awarię pompy, do której dojdzie przez zbytnie obciążenie
• tzw. łuszczenie się pompy wtryskowej – złuszczające się elementy pompy, przedostają się dalej, co powoduje zbieranie się tych zanieczyszczeń i powolną destrukcję nie tylko pompy, ale i wtryskiwaczy. Objaw często spotykany np. w starszych silnikach 2.2 HDi.

Pompa wtryskowa – objawy uszkodzenia

Najczęstsze objawy uszkodzenia pompy wtryskowej to:

• falowanie obrotów na biegu jałowym – silnik może pracować nierówno, a nawet gasnąć
• nierównomierne rozwijanie mocy – zbyt małe lub zbyt duże dostarczanie paliwa do komory spalania będzie skutkować problemami z rozwijaniem mocy w trakcie przyspieszania (charakterystyczne dławienie się jednostki napędowej i szarpanie)
• spadki mocy – w wyniku niedostarczania właściwej ilości paliwa
• podwyższone zużycie paliwa – to kolejny objaw świadczący o nieprawidłowym działaniu pompy wtryskowej. Oczywiście zwiększone zużycie paliwa może oznaczać usterki innych elementów, ale mimo wszystko sugerujemy zwrócić szczególną uwagę na stan pompy wtryskowej
• zwiększone dymienie – w wyniku uszkodzenia pompy, paliwo zaczyna wyciekać do komór spalania. W efekcie z rury wydechowej mogą wydobywać się kłęby dymu. Objaw taki może również świadczyć o uszkodzeniu np. samych wtryskiwaczy

Regeneracja pomp wtryskowych – jak wygląda?

Regeneracja pompy wtryskowej powinna zostać przeprowadzona w profesjonalnym warsztacie, mającym duże doświadczenie w tego typu naprawach. Oto jej etapy:

• wstępna diagnostyka – mechanik powinien dokładnie przetestować działanie pompy i dokładnie zweryfikować jej stan. Niezbędne będzie w tym przypadku podłączenie samochodu do komputera diagnostycznego, a czasem nawet i jazdy testowe
• demontaż pompy – aby przeprowadzić skuteczną regenerację pompy wtryskowej, musi ona zostać zdemontowana. Czas i sposób demontażu uzależniony jest od danego modelu auta
• rozbiórka i czyszczenie – pompa zostaje rozebrana na części pierwsze, a każdy jej element oddzielony od pozostałych i starannie wyczyszczony. To podstawa do dalszego działania
• naprawa lub wymiana uszkodzonych podzespołów – te elementy, które da się naprawić, zostaną przywrócone praktycznie do stanu fabrycznego. W przypadku pozostałych niezbędny będzie zakup nowych odpowiedników
• testowanie – po złożeniu pompy wtryskowej należy przeprowadzić różne testy. Dzięki temu sprawdzana jest poprawność działania pompy pod różnymi obciążeniami oraz jej wydajność. Jeśli to konieczne, to na tym etapie można dokonać niezbędnych regulacji, tak aby parametry pracy tego elementu odpowiadały dokładnym wartościom fabrycznym
• montaż w pojeździe
• testy końcowe – po zamontowaniu pompy w samochodzie, jest ona ponownie sprawdzana. Przeprowadza się kolejne testy. Wszystko po to, aby mieć 100% pewności, że działa ona poprawnie, również w trakcie eksploatacji pojazdu

Przy okazji regeneracji pompy warto również zwrócić uwagę na stan pozostałych elementów układu paliwowego, takich jak np. wtryskiwacze. Często okazuje się, że usterka pompy wtryskowej to dopiero początek kłopotów. Oczywiście nikomu nie życzymy takiego scenariusza, ale należy mieć świadomość, że koszt opisanych napraw nie będzie należeć do tanich.

Koszt regeneracji pompy wtryskowej

Koszt regeneracji pompy wtryskowej może się różnić w zależności od modelu pojazdu i rodzaju uszkodzenia. W większości przypadków można się spodziewać kosztu regeneracji w granicach kilkuset do kilku tysięcy złotych. Ostateczna cena zależy od jakości części zamiennych i kosztów usługi świadczonej przez warsztat.

Podsumowanie

Pompa wtryskowa w samochodzie odpowiada za odpowiednie dostarczanie paliwa do silnika. Jej uszkodzenie może prowadzić do trudności w uruchomieniu pojazdu, niestabilnej pracy jednostki napędowej czy spadków mocy. Nadmierne dymienie i zwiększone zużycie paliwa, to kolejne przypadłości. Jazda z uszkodzoną pompą wtryskową nie jest więc ani ekologiczna, ani bezpieczna.