Rozbieganie silnika – jakie są objawy, jak wygląda naprawa i jak wyłączyć rozbieganego diesla?

Koszmar właścicieli samochodów z jednostkami wysokoprężnymi, czyli rozbieganie silnika. Co to jest, jakie są objawy, jak wyłączyć taką jednostkę napędową i jak wygląda naprawa? Oto odpowiedź!

Rozbieganie silnika zdarza się głównie w przypadku starych i zużytych jednostek wysokoprężnych. Jeśli dzieje się to podczas jazdy, auto zaczyna samodzielnie przyspieszać, co może prowadzić do niebezpiecznej sytuacji.

Zjawisko to, będące skrajnym objawem uszkodzenia silnika, dotyczy jednostek wysokoprężnych.

Jak działa silnik Diesla?

Silnik wysokoprężny działa inaczej niż benzynowy, mimo że jest zbudowany w podobny sposób i również pracuje w cyklu czterosuwowym. Główne różnice polegają na sposobie zapłonu paliwa i regulacji mocy wyjściowej.

W benzynowej jednostce napędowe mieszanka paliwowo-powietrzna jest zapalana przez iskrę, natomiast w wysokoprężnej następuje w wyniku samego sprężania powietrza. Typowy stopień sprężania dla silnika wysokoprężnego wynosi 20:1, podczas gdy dla benzynowego to zaledwie 9:1. Przy tak dużym sprężeniu powietrze nagrzewa się do temperatury wystarczająco wysokiej do samoczynnego zapłonu paliwa, bez konieczności stosowania iskry, a więc i układu zapłonowego.

Silnik benzynowy zasysa zmienną ilość powietrza na suw ssania, a dokładna jego ilość zależy od stopnia otwarcia przepustnicy. Z kolei jednostka wysokoprężna zawsze zasysa taką samą ilość powietrza (przy każdej prędkości obrotowej) przez drożny przewód dolotowy, który jest otwierany i zamykany wyłącznie przez zawór wlotowy (nie ma gaźnika ani przepustnicy).

Gdy tłok osiągnie efektywny koniec suwu, zawór wlotowy zamyka się. Tłok, niesiony siłą pozostałych tłoków i rozpędu koła zamachowego, przemieszcza się do górnej części cylindra, sprężając powietrze do około jednej dwudziestej jego pierwotnej objętości.

Gdy tłok osiąga szczyt swojej drogi, do komory spalania wtryskiwana jest precyzyjnie odmierzona ilość oleju napędowego. Ciepło powstałe w wyniku sprężania natychmiast rozpala mieszankę paliwowo-powietrzną, powodując jej spalanie i rozprężanie. W wyniku tego tłok porusza się w dół, obracając wał korbowy.

Gdy tłok porusza się w górę cylindra w suwie wydechu, zawór wydechowy otwiera się, umożliwiając spalonym i rozprężonym gazom przemieszczenie się w dół rury wydechowej. Po zakończeniu suwu wydechu cylinder jest gotowy do przyjęcia nowego ładunku powietrza.

Rozbieganie silnika – czym jest rozbiegany diesel?

Opary oleju są zawsze obecne w cylindrze, czy to z układu EGR, czy też z powodu nieszczelności uszczelek zaworów lub pierścieni tłokowych, więc silnik zawsze spala niewielką ilość oleju. Jego ilość jest jednak na tyle nieduża, że nie ma wpływu na spalanie w cylindrze. Jednak w przypadku awarii części jednostki napędowej, która umożliwia przedostanie się nadmiaru oleju do cylindra, powstają idealne warunki do rozbiegania silnika.

Zjawisko to jest prawie zawsze spowodowane przez układ turbodoładowania. Do ucieczki oleju może również dojść w przypadku bardzo nieszczelnych pierścieni tłokowych lub uszczelek zaworów, ale znacznie częściej zdarza się to w dużych (przemysłowych) silnikach niż w jednostek stosowanych w samochodach osobowych.

Istnieją trzy sytuacje, kiedy turbosprężarka może przyczynić się do rozbiegania silnika:

• awaria turbosprężarki: olej silnikowy jest używany do smarowania wewnętrznych elementów turbosprężarki. Jeśli turbosprężarka ulegnie awarii, olej może przedostać się do układu dolotowego, a stąd do komory spalania. Jeśli podejrzewasz, że turbosprężarka uległa awarii, natychmiast wyłącz samochód i przestań go używać do czasu naprawienia
• prawidłowo pracująca turbosprężarka wypycha olej zgromadzony w układzie chłodnicy powietrza doładowującego: rozbieganie silnika może również wystąpić w przypadku zdrowej turbosprężarki, gdy w chłodnicy powietrza doładowującego lub w jej rurach znajduje się nadmiar oleju
• rozbieganie silnika po założeniu nowej turbosprężarki: po naprawieniu problemu z turbosprężarką, w tym po wymianie turbosprężarki, zawsze należy opróżnić i oczyścić wszystkie chłodnice powietrza doładowującego i przewody przed ponownym montażem. Jeżeli problem z doładowaniem zostanie rozwiązany bez oczyszczenia tych elementów, olej zgromadzony w układzie zostanie wtłoczony do silnika, co może spowodować jego rozbieganie

Rozbieganie silnika Diesla – jakie są objawy?

Doświadczenie rozbiegania silnika jest dość przerażające. Aby się przekonać, jak to wygląda, zobaczcie poniższą kompilację:

Istnieją dwie rzeczy, które natychmiast pozwalają rozpoznać rozbieganie silnika:

• przyspieszenie prędkości obrotowej jednostki napędowej, mimo że nie naciskasz stopą na pedał gazu
• z rury wydechowej samochodu zaczyna wydobywać się mnóstwo dymu

Czego nie robić przy rozbieganiu silnika i jak go wyłączyć?

Istnieją dwie zasady prawidłowego postępowania z rozbieganym silnikiem:

• podczas jazdy nie ustawiaj skrzyni biegów w położeniu neutralnym – pozostawienie na biegu jałowym odciąża silnik, powodując nagły wzrost obrotów powyżej poziomu przewidzianego przez konstruktorów. Co dalej? Zacznij hamować aż do całkowitego zatrzymania samochodu – rozbiegany silnik wytwarza bardzo niewielką moc, więc nie powinno być problemu z jego zatrzymaniem

• po zatrzymaniu należy jak najszybciej otworzyć maskę i odciąć dostęp powietrza do silnika – spalanie mieszanki nie jest bowiem możliwe, jeśli nie dociera do niego tlen. Do wyłączenia jednostki napędowej możesz użyć np. twardego kawałku materiału, którym należy zablokować wlot powietrza do silnika. Po kilku sekundach powinien on się zatrzymać

Rozbieganie silnika – jakie są skutki?

Rozbiegany silnik Diesla zwiększa prędkość obrotową znacznie powyżej wartości przewidzianej przez producenta. Ponieważ tłoki obracają się w nim szybciej, olej silnikowy, który zwykle pokrywa elementy wewnętrzne, takie jak łożyska wału korbowego i korbowodów, zaczyna spływać z ich powierzchni.

Gdy spłynie już cały, dochodzi do kontaktu metalu z metalem, co powoduje ogromne spustoszenie we wnętrzu jednostki napędowej. A to w najlepszym przypadku może doprowadzić do uszkodzenia wału korbowego na powierzchniach łożysk.

Gorsze skutki rozbiegania silnika to zatarcie się go, czy pękniecie i oderwanie wewnętrznych podzespołów, co powoduje wybicie dziury w jego bloku. Wypływający z niej olej, np. na rozgrzany kolektor wydechowy, może doprowadzić do pożaru.

W wyniku rozbiegania silnika może dojść również do tzw. blokady hydrolokacyjnej, która występuje wtedy, gdy do cylindra dostaje się tak dużo cieczy (np. oleju silnikowego), że tłok nie jest w stanie osiągnąć szczytu swojego skoku. To również może spowodować zatarcie silnika.

Ile trwa rozbieganie silnika?

Czas rozbiegania silnika nie jest dokładnie znany. Może trwać od kilkunastu sekund do nawet kilku minut. Wpływa na to wiele czynników, wśród których należy wymienić stan jednostki napędowej, jej wytrzymałość czy też pojemność układu smarowania.

Rozbieganie silnika – naprawa

Trzeba sobie powiedzieć jasno – naprawa silnika po rozbieganiu jest praktycznie niemożliwa. W jego wyniku dochodzi bowiem do tak rozległych uszkodzeń jednostki napędowej, że zamiast nią reanimować, lepiej wymienić ją na nową.

Jak uniknąć rozbiegania silnika?

Aby uniknąć rozbiegania silnika należy przede wszystkim dbać o turbosprężarkę. Jak? Stosować wysokiej jakości olej i wymieniać go regularnie.

Nie powinno się również ignorować żadnych niepokojących objawów, jak nowe, dziwne odgłosy pracującej jednostki napędowej, dymienie z rury wydechowej czy wycieki oleju.

Czy występuje rozbieganie silnika benzynowego?

W odróżnieniu od diesli, w przypadku silnika benzynowego oprócz mieszanki paliwowo-powietrznej konieczna jest iskra pochodząca ze świecy zapłonowej. Nie będzie jej jednak, jeśli jednostka napędowa nie zostanie uruchomiona. Do samozapłonu nie dojdzie również w momencie, gdy olej silnikowy dostanie się do komory spalania.