Synchronizator skrzyni biegów – co to jest i jakie daje objawy?

Synchronizator skrzyni biegów jest elementem przekładni, którego uszkodzenie może oznaczać kosztowną naprawę. Czym dokładnie jest i w jaki sposób użytkować samochód, aby nie narazić się na spore wydatki? Wyjaśniamy.

Czym jest synchronizator skrzyni biegów?

Synchronizator skrzyni biegów jest mechanizmem opracowanym ponad sto lat temu, a dokładnie w 1919 roku, przez inżynierów marki Cadillac. Jego zadaniem jest usprawnienie procesu zmiany biegów tak, aby następował płynnie i bez żadnych nieprzyjemnych zgrzytów czy szarpnięć. W Europie rozwiązanie zaczęto stosować w latach 50. ubiegłego wieku. Tańsze i starsze auta charakteryzowały się prostszymi konstrukcjami. Któż z nas nie pamięta poczciwego Fiata 126p, w którym, wrzucając pierwszy bieg, należało się zatrzymać, nie był on bowiem zsynchronizowany z pozostałymi. W jeszcze bardziej wiekowych pojazdach kierowca musiał używać tzw. międzygazu, aby wbić odpowiedni bieg, nie uszkadzając jednocześnie przekładni.

Do czego służy synchronizator skrzyni biegów?

Synchronizator mający kształt pierścienia z zębatkami ma za zadanie wyrównanie prędkości obrotowej dwóch wałków w skrzyni biegów, głównego z pośrednim. To właśnie dzięki niemu poszczególne elementy przekładni, w trakcie jej działania, są do siebie idealnie dopasowane i pracują w jednym tempie. W taki sposób, aby kierowca nie odczuwał żadnych zgrzytów, szarpnięć, a ze skrzyni nie dobiegały niepokojące hałasy. Nie bez znaczenia jest także wpływ tego elementu na wytrzymałość przekładni. Gdyby nie zastosowano synchronizatora, a kierowca nie opanowałby sztuki zmiany biegów do perfekcji, skrzynię szybko należałoby poddawać kolejnym remontom.

Jakie są przyczyny uszkodzonego synchronizatora?

Przyczyny usterki synchronizatora zmiany biegów są bezpośrednio związane ze stylem użytkowania przekładni. Najczęściej popełniane błędy, to:

• trzymanie ręki na lewarku dźwigni zmiany biegów, co zwiększa nacisk i skutkuje przesunięciem poszczególnych elementów (np. pierścienia synchronizującego) skrzyni biegów
• nagłe odpuszczanie pedału sprzęgła, w momencie, kiedy bieg został do końca włączony

Przy okazji warto wspomnieć o wymianie oleju w skrzyni biegów, która ma również wpływ na żywotność tego podzespołu i jego poszczególnych elementów.

Objawy uszkodzonego synchronizatora skrzyni biegów

Wyszczególnione poniżej objawy powinny nas skłonić do wizyty u mechanika i zweryfikowania stanu przekładni. Należą do nich:

• metaliczne dźwięki i zgrzyty dochodzące z przekładni. Te drugie są skutkiem nieodpowiedniego dopasowania prędkości obrotowej wałka do zębatki
• w skrzyniach automatycznych również charakterystyczne świsty i wycie, często połączone z drganiami
• trudności ze zmianą poszczególnych biegów, zjawisko tzw. ślizgania się w trakcie zmiany biegów (w przekładniach automatycznych) czy wyskakiwanie biegów
• szarpnięcia w trakcie zmiany biegów (automatyczne skrzynie biegów)
• wycieki oleju ze skrzyni biegów

Nie zawsze opisane wyżej objawy dotyczą tylko i wyłącznie synchronizatora. Tak może być w przypadku, kiedy występuje problem tylko w tracie zmiany jednego biegu. W tej sytuacji elementem odpowiedzialnym, oprócz uszkodzonego synchronizatora, może być wyłamanie któregoś z zębów przekładni.

Wymiana synchronizatora skrzyni biegów – ile kosztuje?

Koszt wymiany synchronizatora skrzyni biegów jest ściśle uzależniony od marki, modelu, rodzaju jednostki napędowej i rocznika danego samochodu. Z reguły najbardziej czasochłonną czynnością jest demontaż skrzyni biegów. Następnie mechanik rozbiera przekładnie na poszczególne części, uzyskując swobodny dostęp do synchronizatora.

Ważne, aby naprawę przeprowadzał profesjonalny warsztat. Niefachowy montaż lub dobranie nieodpowiednich elementów do naszej skrzyni biegów może w przyszłości skutkować kolejnymi problemami. Takimi jak np. niedziałający tempomat, czy pęknięcie obudowy przekładni.

Można przyjąć, że średni koszt wymiany synchronizatora wraz z procesami demontażu i montażu skrzyni oscyluje w granicach od ponad 1000 do prawie 3000 zł. Często jednak zdarza się, że przy okazji wymiany tego elementu, wymienia się również kolejne, co generuje dodatkowe koszty. Prawdopodobnie jest to powodem, dla którego wiele osób (np. mających zamiar w niedługim czasie sprzedać samochód) decyduje się na zakup używanej skrzyni biegów. Owszem, w wielu przypadkach może być to rozwiązanie tańsze, należy jednak pamiętać, że tak naprawdę nigdy nie wiemy, w jakim stanie uda nam się kupić kilku czy kilkunastoletnią przekładnię.

Czy można jeździć z uszkodzonym synchronizatorem skrzyni biegów?

Absolutnie odradzamy poruszanie się samochodem z uszkodzonym synchronizatorem skrzyni biegów. Jest ona nie tylko mało komfortowa, ale przede wszystkim niebezpieczna. Zarówno dla kierowcy, jak i dla innych uczestników ruchu. Wyobraźmy sobie bowiem sytuacje, kiedy nagle musimy zredukować przełożenie, a biegu nie da się wbić. Skutki mogą być naprawdę dramatyczne.

Kolejna kwestia dotyczy wpływu uszkodzonego elementu na wytrzymałość skrzyni biegów. Zbyt długie użytkowanie samochodu, w którym szwankuje synchronizator, może doprowadzić nawet do uszkodzenia przekładni, a wtedy jak się łatwo domyśleć koszty naprawy i wymiany będą naprawdę spore.