Wymiana głowicy i uszczelki pod głowicą – co musisz wiedzieć?

Wymiana głowicy i uszczelki pod głowicą to dla wielu właścicieli aut spory wydatek. Podpowiadamy, jakie są objawy uszkodzonej uszczelki pod głowicą i jak wygląda naprawa uszczelki.

Czym jest głowica silnika i uszczelka pod głowicą?

Zadaniem głowicy silnika jest zamknięcie od góry komory spalania i umożliwienie zainstalowania osprzętu silnika. Montuje się ją na bloku cylindrów lub na obudowie silnika. W głowicy są umieszczone m.in. kanały olejowe i chłodnicze oraz czujniki ciśnienia oleju i temperatury płynu chłodzącego.

Z kolei uszczelka pod głowicą ma zapewnić szczelność cylindrów, kanałów olejowych oraz kanałów chłodzących, które znajdują się na styku kadłuba z głowicą silnika. Utrzymuje ona ciśnienie w komorze spalania, zapobiega ucieczce spalin i mieszaniu się płynu chłodzącego i oleju silnikowego. Uszczelki składają się z części miękkiej oraz stalowych elementów wyciętych na cylindry.

Najczęstsze przyczyny uszkodzenia uszczelki pod głowicą

Producenci samochodów nie zakładają wymiany uszczelki pod głowicą. Ten element powinien pracować od początku do końca żywotności silnika. Mimo tego uszczelki głowicy ulegają awarii. Jest ku temu kilka powodów.

Pierwszą przyczyną uszkodzenia uszczelki jest przegrzewanie silnika. Do tego stanu może doprowadzić np. stosowanie niskiej jakości płynu chłodzącego albo wody, awaria wentylatora lub pompy w układzie chłodzenia, albo też, choć zdarza się to rzadko, przeciążenie niedogrzanego silnika, czyli sportowa, ostra jazda i wprowadzanie jednostki na wysokie obroty przy zimnym silniku.

Drugą przyczyną są błędy w montażu. Zazwyczaj winne są luźno dokręcone albo źle dobrane śruby montażowe.

Trzecim możliwym powodem uszkodzenia uszczelki są błędy w regulacji pracy silnika:

• źle ustawione wtryski paliwa
• słabo przeprowadzony chiptuning, czyli elektroniczna zmiana parametrów silnika

Są to problemy najczęściej spotykane w samochodach wyposażonych w instalację LPG, gdzie trzeba wykonać modyfikacje układu chłodzenia. Co więcej, zasilanie gazem powoduje wzrost temperatury w komorze spalania, co także niekorzystnie wpływa na uszczelkę.

Z kolei w silnikach wysokoprężnych, uszkodzenie uszczelki mogą być związane z awarią układu wtryskowego.

Objawy uszkodzonej uszczelki pod głowicą

Uszkodzenie uszczelki pod głowicą jest dość trudne do zdiagnozowania, ponieważ znaczna większość symptomów dotyczy również awarii innych podzespołów. Objawy, które mogą świadczyć o uszczelce pod głowicą to:

• biały dym wydobywający się z rury wydechowej, sygnalizuje spalanie płynu chłodniczego
• ubytek płynu chłodniczego w zbiorniczku wyrównawczym, spowodowany wyciekiem środka przez uszczelkę do komory spalania lub na zewnątrz
• beżowy nalot pod korkiem wlewu oleju – jest wynikiem zmieszania płynu chłodniczego z olejem silnikowym
• wyczuwalny zapach spalin w płynie chłodzącym
• podnoszący się poziom oleju z powodu przedostania się do niego płynu chłodniczego
• zbyt wysoka temperatura silnika – na skutek niewydajnej pracy układu chłodzenia np. z powodu wycieków płynu
• problem z rozruchem i niestabilna praca silnika
• niższa moc silnika
• zapach spalin w kabinie samochodu – efekt nieszczelnej komory spalania i uszkodzonej uszczelki
• twarde węże układu chłodniczego – spaliny tłoczone są do układu chłodzenia, wypełniając i usztywniając elastyczne węże
• pod korkiem zbiorniczka wyrównawczego płynu chłodzącego i oleju silnikowego można zauważyć brązowy, tłusty szlam

Przeczytaj także: Uszczelka pod głowicą – jakie są objawy uszkodzenia i ile kosztuje naprawa?

Jak samodzielnie sprawdzić stan uszczelki pod głowicą?

Zużycie uszczelki głowicy można sprawdzić samodzielnie za pomocą testera spalin. Zestaw można kupić w sklepach motoryzacyjnych. Jego koszt to 30-50 zł.

Test pozwala sprawdzić szczelność głowicy, poprzez wykrycie spalin w układzie chłodzenia. Do tego wykorzystuje się specjalny czujnik chemiczny lub elektroniczny, który reaguje na obecność dwutlenku węgla w płynie chłodniczym.

Procedura jest dość prosta i szybka.

• najpierw zdejmujemy fabryczny korek zbiorniczka wyrównawczego płynu chłodzącego na zimnym silniku
• następnie w jego miejsce wkładamy korek zaślepiający ze zbiorniczkiem na płyn reakcyjny znajdujący się w zestawie
• potem uzupełniamy zbiorniczek płynem reakcyjnym do poziomu zalecanego przez producenta testera
• kolejnym krokiem jest uruchomienie silnika
• odczekujemy kilka minut i sprawdzamy kolor płynu. Jeśli uległ zmianie (najczęściej na zielony), to oznacza, że w układzie znajduje się CO2. Natomiast kiedy pozostał taki sam, uszczelka pod głowicą jest szczelna

Po zakończonym teście demontujemy korek zaślepiający i montujemy stary.

Jak wymienić uszczelkę pod głowicą? Krok po kroku

Całe przedsięwzięcie jest czasochłonne i wymaga demontażu wielu innych podzespołów, co stanowi duże wyzwanie. Jeśli nie znamy się na mechanice i nie mamy specjalistycznych narzędzi do obróbki głowicy, to lepiej i bezpieczniej jest oddać samochód do wyspecjalizowanego warsztatu. Jednak kiedy mamy wiedzę jak naprawić samochód, to samodzielna wymiana uszczelki jest możliwa.

Akcesoria niezbędne do wymiany uszczelki

Do wymiany uszczelki pod głowicą potrzebne będą:

• nowa uszczelka
• klucz dynamometryczny
• komplet kluczy nasadowych i płaskich
• druciana szczotka i środki czyszczące
• szczelinomierz
• płyn do czyszczenia powierzchni
• pasta uszczelniająca
• podstawowy zestaw narzędzi warsztatowych
• śruby głowicy (w wielu modelach trzeba je wymienić po każdym odkręceniu)

Prace powinniśmy wykonywać w dobrze wentylowanym pomieszczeniu w rękawiczkach ochronnych.

Procedura wymiany uszczelki

Krok 1. Na początku należy odłączyć akumulator i spuścić płyn chłodzący.

Krok 2. Potem przystępujemy do demontażu górnej osłony silnika. Osłona zwykle zamocowana jest na zatrzaski, zatem wystarczy ją lekko podnieść.

Krok 3. Odłączamy wszystkie przewody układu chłodzenia oraz odpowietrzenia. 

Krok 4. Odkręcamy kolektor dolotowy i wylotowy.

Krok 5. Odłączamy elementy układu zapłonowego z głowicy (cewki i świece zapłonowe lub przewodu wysokiego napięcia).

Krok 7. Odłączamy czujniki: ciśnienia oleju i temperatury płynu chłodzącego.

Krok 8. Odkręcamy śruby mocujące z głowicy i delikatnie ją zdejmujemy. Podczas demontażu głowicy ważne jest, aby wszystkie śruby zostały odkręcane w odpowiedniej kolejności. W innym wypadku może dojść do odkształcenia głowicy.

Krok 9. Zabezpieczamy kanały olejowe i chłodzenia.

Krok 10. Czyścimy górną części bloku silnika z resztek starej uszczelki i odtłuszczamy powierzchnię. Drobne elementy głowicy także powinny zostać dokładnie umyte ze szlamu olejowego i nagarów.

Krok 11. Planowanie głowicy. Sprawdzamy stan poszczególnych elementów głowicy, np. wałka i uszczelniaczy zaworowych. Badamy szczelności głowicy i ewentualne wyrównujemy ją szlifierką płaszczyznową.

Krok 12. Nakładamy nową uszczelkę pod głowicę, zwracając uwagę na oznaczenia kierunkowe. Nowa uszczelka musi być idealnie dopasowana do powierzchni bloku silnika, a wszystkie otwory prawidłowo spasowane.

Krok 13. Przykręcamy głowicę za pomocą nowych śrub mocujących.

Krok 14. Montujemy wszystkie zdemontowane wcześniej podzespoły i osłony.

Po zainstalowaniu nowej uszczelki należy przepłukać komorę spalania, układ olejowy i układ chłodzenia. Dzięki temu zmniejszy się ryzyko przegrzania i przyspieszonego zużycia części. Poza tym kierowca w początkowym okresie po naprawie powinien unikać jazdy na wysokich obrotach, ponieważ ekstremalne obciążenia utrudniają dotarcie nowej części.

Ile kosztuje wymiana uszczelki pod głowicą?

Cennik wymiany uszczelki pod głowicą w większości wypadków przekracza kwotę 1000 zł. Natomiast średni koszt wynosi od ok. 1000 zł do ok. 2000 zł.

Taka rozbieżność zwykle wynika ze specyfikacji silnika oraz trudności dostępu do napędu rozrządu. Im nowocześniejszy samochód, tym zwykle bardziej skomplikowana budowa i trudniejszy dostęp do głowicy, co powoduje, że rosną koszty robocizny i ostateczna cena wymiany uszczelki.

Co więcej, ostateczna cena za wymianę uszczelki pod głowicą jest też uzależniona od dodatkowych koniecznych prac, są to m.in. planowanie głowicy, kontrola stanu prowadnic, uszczelniaczy wałków rozrządu i gniazd zaworowych. W niektórych przypadkach trzeba będzie je oczyścić lub wymienić.

Oprócz robocizny na cenę składają się koszty nowych części, których wysokość również zależy od marki samochodu i typu silnika. Za samą uszczelkę do samochodów miejskich, o prostej konstrukcji, zapłacimy ok. 70 zł, a do auta z silnikiem V8 lub V10 – w granicach 500 zł.

Ostatnim czynnikiem kształtującym cenę wymiany uszczelki jest cennik warsztatu, który zależy od jego renomy i lokalizacji. Z reguły najwyższy koszt wymiany dotyczy nowszych pojazdów i napraw w autoryzowanych serwisach. Niższą cenę możemy uzyskać w mniej znanych warsztatach, oddalonych od centrum dużych miast.

Czy można jeździć z pękniętą uszczelką pod głowicą?

Teoretycznie wolno prowadzić samochód z uszkodzoną uszczelką, jednak jest to niezalecane. Nawet niewielkie pęknięcie może spowodować wyciek powietrza i paliwa lub zmieszanie się innych płynów silnikowych np. wody i oleju. Ponadto wzrost temperatury w komorach może odkształcić części połączone z uszczelką lub spowodować jeszcze więcej problemów z powodu wycieku płynów i/lub erozji części.

W konsekwencji dalsza jazda spowoduje utratę mocy jednostki napędowej, a nawet awarię części silnika lub jego zatarcia. Niestety jego naprawa to już znacznie większy wydatek niż wymiana pękniętej uszczelki pod głowicą.

W zależności od tego, jak poważny jest wyciek lub stopień uszkodzenia uszczelki, samochód zazwyczaj nie wytrzymuje dłużej niż miesiąc jazdy z usterką.

Jak zapobiegać uszkodzeniom uszczelki pod głowicą?

Uszczelka pod głowicą narażona jest na działanie wielu sił i substancji znajdujących się w silniku. Są to płyn chłodniczy oraz olej silnikowy, substancje o skrajnie różnych parametrach, temperaturach i funkcjach. Do tego dochodzą ekstremalne warunki panujące w komorze spalania, z którą uszczelka ma bezpośredni kontakt

Aby zapobiec uszkodzeniu uszczelki, należy więc dbać o silnik. O ile jednostka napędowa pracuje prawidłowo, nie ma potrzeby profilaktycznej wymiany uszczelki. W związku z tym należy tankować paliwo zgodne z zaleceniami producenta oraz nie ignorować zapalenia kontrolki „check engine”, która może sygnalizować np. spalanie stukowe. W silnikach wysokoprężnych należy regularnie kontrolować stan wtryskiwaczy i w razie konieczności je naprawić albo wymienić.

Jeżeli chcemy, aby uszczelka pod głowicą była dłużej sprawna, warto oszczędzać silnik, szczególnie kiedy jest zimny. W sytuacji, gdy jego elementy nie są rozgrzane, płyn chłodniczy i olej silnikowy nie osiągają w pełni swoich właściwości, a to mogłoby przyczynić się do przegrzania i niewystarczającego smarowania podzespołów. Natomiast zbyt wysoka temperatura może doprowadzić do pęknięcia uszczelki.

Na degradację uszczelki wpływa też jakość płynu chłodniczego i oleju silnikowego. Wyeksploatowane ciecze tracą swoje właściwości i mogą przenosić zanieczyszczenia, przyczyniające się do uszkodzenia uszczelki pod głowicą. Dlatego właściciel samochodu musi pamiętać o regularnej wymianę płynów wraz z filtrami, kontrolować ich poziom i szybko reagować na pojawiające się nieprawidłowości. Od czasu do czasu trzeba też wyczyścić układ chłodzenia za pomocą specjalnej płukanki.

Podsumowanie

Uszczelka pod głowicą jest ważnym elementem zapewniającym prawidłowe działanie jednostki napędowej. Główne objawy jej uszkodzenia to biały dym wylatujący z rury wydechowej i znaczne ubytki płynu chłodzącego. W efekcie auto się przegrzewa i traci moc, w najgorszym przypadku może dojść do awarii całego silnika.

Wymiana uszczelki pod głowicą to dość skomplikowana i czasochłonna procedura. Niestety mechanik za usługę może zażądać co najmniej 1000 zł. Jeśli mamy wiedzę i doświadczenie możemy spróbować wykonać wymianę samodzielnie, jednak nie jest to zalecane i proste. Często też trzeba wykonać dodatkowe naprawy takie jak wymiana rozrządu, koła pasowego albo pompy cieczy.

FAQ

Co trzeba wymienić przy wymianie głowicy?

W większości przypadków przy wymianie głowicy lub uszczelki trzeba dodatkowo wymienić: śruby głowicy, pokrywy zaworów, uszczelki kolektorów, pasek albo łańcuch rozrządu, pompy cieczy chłodzącej, filtra oleju i elementów towarzyszących np. koła pasowego lub ślizgów. Ponadto należy wykonać: planowanie głowicy, płukanie układu chłodzącego z oleju, płukanie układu smarowania, wlanie nowego płynu chłodzącego i oleju silnikowego.

Jaki jest koszt wymiany uszczelki pod głowicą u mechanika?

Ostateczny koszt wymiany uszczelki pod głowicą jest mocno zróżnicowany. Średnia cena wymiany to 1000 – 2000 zł w zależności od rodzaju silnika i cennika warsztatu.

Ile czasu trwa wymiana uszczelki pod głowicą?

Wymiana uszczelki pod głowicą może zająć od 6 godzin do nawet kilku dni. Wiele zależy od wielkości i zaawansowania silnika oraz dodatkowych prac koniecznych do zrobienia.