Zawór EGR – jak sprawdzić, czy działa?

Zawór EGR ma sprawiać, że część spalin zamiast do atmosfery wraca do silnika, zmniejszając emisję tlenków azotu. Kłopot jednak w tym, że sam zawór jest dość awaryjny, bo narażony jest na wysoką temperaturę oraz zabrudzenia spalinami. Jak sprawdzić, czy zawór EGR działa poprawnie?

Zawór EGR (ang. Exhaused Gas Recirculation) jest elementem układu recyrkulacji spalin. Oznacza to, że powstał w czasach, gdy zaczęto zwracać uwagę na to, jaki skład mają spaliny. Nie wszystkie spaliny, które powstają w silniku spalinowym w wyniku spalania mieszaniny paliwowo-powietrznej trafiają do układu wydechowego i przechodząc oczyszczenie w katalizatorach, filtrach DPF lub GPF wylatują do atmosfery.

Część z nich trafia z powrotem do silnika, a dokładniej mówiąc do układu spalania i po ostudzeniu ulega ponownemu spalaniu. W ten sposób wypalają się w nich szkodliwe tlenki azotu.

Zasada działania EGR

Sam zawór EGR jest dość prosty w budowie. To fragment kanału w kolektorze dolotowym o dużym przekroju z klapką, która się zamyka i otwiera, regulując przepływ spalin do cylindrów. O tym jednak jak mocno klapka się wychyli, decyduje komputer na podstawie odczytów różnego rodzaju czujników decydujących o składzie mieszanki m.in. z sondy lambda oraz przepływomierza (czyste powietrze).

Warto pamiętać, że znacznie częściej zawór jest w położeniu zamkniętym niż otwarty. Otwiera się tylko podczas jazdy na niskich i średnich obrotach, gdy silnik nie potrzebuje tyle tlenu. Przy mniejszej ilości tlenu rozrzedzona mieszanka spala się wolniej, obniżając temperaturę w komorze spalania o prawie 150 stopni Celsjusza i zmniejszając produkcję tlenków azotu. Dzięki temu spaliny stają się czystsze i bardziej wydajne.

Jeśli potrzeba więcej mocy zawór EGR pozostaje zamknięty, bo do mieszanki paliwowo-powietrznej trafia czyste powietrze z większą ilością tlenu.

Awaria EGR – objawy

Niemal zawsze, gdy dochodzi do uszkodzenia zaworu EGR, na desce od razu zaświeci się kontrola „check engine” . Jednak wyraźnym objawem wadliwego zaworu EGR może być także spadek mocy, wzrost spalania, utrudniony rozruch auta, szczególnie na zimnym silniku oraz dym z rury wydechowej

Utrudnienia w rozruchu na zimno

Jeśli zawór EGR nie działa poprawnie, może się okazać, że nie reguluje ilości spalin, które trafiają do układu spalania. W takiej sytuacji silnik nie ma tlenu i dusi się własnymi spalinami.

Utrata mocy na wyższych obrotach

Im więcej spalin w mieszance paliwowej, tym mniejsza sprawność silnika, a tym samym mniejsza jego moc. Szczególnie na wyższych obrotach, kiedy silnik potrzebuje więcej tlenu. Systemem, który ma zabezpieczyć silnik w takiej sytuacji, jest tryb serwisowy. Po wykryciu awarii niektóre auta przechodząc w taki tryb, obcinają moc, by nie nadwyrężyć silnika.

Nierówna praca silnika na niskich obrotach

Szarpanie lub stukanie na wolnych obrotach to kolejny objaw awarii zaworu EGR. Zamiast pracować równo i chodzi, silnik przy ubogiej mieszance zaczyna parskać i prychać. I trudno się dziwić. W końcu brak tlenu nie służy mu dobrze.

Wyższe spalanie

Jeśli zawór EGR nie działa poprawnie, a komputer dostaje złe odczyty dotyczące składu mieszanki, próbuje to zrekompensować większą ilością paliwa. Efekt to zwiększone zużycie paliwa i możliwość zalewania świec, bo paliwo nie zostaje poprawnie i efektywnie wypalone.

Nierówna praca układu wydechowego i większa ilość czarnych spalin

Zbyt bogata i niewypalona mieszanka to prosta droga do czarnego kopcenia z rury wydechowej. Dzieje się tak, dlatego, że temperatura w cylindrze jest zbyt niska, by wypalić całe paliwo. Powstaje sadza i czarny dym. Warto pamiętać, że przechodząc przez katalizator i filtry DPF lub GPF skutecznie je zatykają.

Świecąca się kontrolka check engine

Kontrolka “check engine” nie informuje wprost o awarii zaworu EGR. Może to być również uszkodzenie układu wtryskowego, przepływomierza, sondy lambda lub bardziej prozaiczna usterka. Daje ona w końcu znać, że z silnikiem jest coś nie tak. Jeśli jednak zaobserwujemy objawy towarzyszące, możemy być pewni, że to zawór EGR.

Nagły przyrost mocy

Czasami przy awarii zaworu EGR może dojść do sytuacji odwrotnej, czyli wzrostu mocy. W końcu przy zamkniętym zaworze mieszanka zawsze będzie bogatsza. Jazda przez dłuższy czas w takim stanie nie prowadzi jednak do niczego dobrego.

Jak sprawdzić EGR?

W zasadzie, jeśli nie występują żadne z powyższych objawów, a silnik pracuje równo zawór EGR działa poprawnie.

Diagnostyka z użyciem komputera pokładowego

Jeśli zapali się kontrolka „check engine” a awarii uległ zawór EGR, po przyjeździe do serwisu diagnosta podepnie auto do komputera i na liście błędów z pewnością będzie widział stosowny kod błędu.

Obejrzenie elektrozaworu EGR

Widocznym znakiem zużytego zaworu EGR jest duże zabrudzenie i nagar na wewnętrznej jego stronie. Skutecznie blokuje on szczeliny między klapką a osłoną. Jednak nie zawsze jest to powód awarii. Czasami awarii ulega także elektronika.

Czy można jeździć z uszkodzonym EGR?

Nie, choć jazda z uszkodzonym zaworem EGR cały czas jest możliwa. Jednak korzystanie z auta w takiej sytuacji może doprowadzić do znacznie poważniejszych awarii. Choćby zapchania filtrów i katalizatora, o awarii kolektora ssącego i czynniku ekologicznym nie wspominając. To w końcu dla oczyszczania spalin powstał układ recyrkulacji spalin, którego zawór EGR jest podstawowym elementem.

Wymiana czy czyszczenie zaworu EGR?

Zawór EGR to element, który da się czasami naprawić. Polega to na dokładnym jego oczyszczeniu z sadzy i nagaru. Jednak warto pamiętać, by oczyścić nie tylko sam zawór, ale także przewody, którymi wędrują spaliny. A to już nieco trudniejsze.

Pomocne mogą być różnego rodzaju specyfiki, które pomagają rozpuścić osad. W tej roli może sprawdzić się jednak także benzyna ekstrakcyjna. Raczej nie polecamy szczotki drucianej, bo wbrew pozorom zawór EGR to dość delikatne urządzenie, a drobne rysy mogą niekorzystnie wpłynąć na precyzję jego działania.

Odłączenie EGR – skutki

Właśnie, dlatego nie powinniśmy także odłączać zaworu EGR i to bez znaczenia, jakiego on jest typu. Informacje na ten temat znajdziesz TUTAJ. Silnik został tak skonstruowany, by działał poprawnie wraz z układem recyrkulacji spalin. Czy nam się to podoba, czy nie.