15 kwietnia 2025

⁠Czynny żal kierowcy – kiedy może pomóc i jak go złożyć?

podatki pit deklaracje
Zdjęcie: GettyImages.

Nawet jeśli zapomniałeś złożyć deklarację PCC lub też wpisać transakcję dotyczącą sprzedaży pojazdu w PIT, możesz uniknąć kary. Są jednak sytuacje, w których czynny żal nie pomoże uciec przed odpowiedzialnością.

Zapominalscy właściciele pojazdów mogą się ratować przed konsekwencjami niedopełnienia formalności podatkowych dotyczących aut. Pozwala na to czynny żal.

Co to jest czynny żal?

To dobrowolne przyznanie się do naruszenia przepisów podatkowych. Zazwyczaj dotyczy to przypadków, kiedy nie zostanie złożona deklaracja lub zapłacony podatek lub cło. Teoretycznie grożą za to konsekwencje karno-skarbowe.

Jednak złożenie czynnego żalu pozwala urzędnikom odstąpić od nałożenia kary. Trzeba jedynie poinformować o istotnych okolicznościach popełnienia czynu i jednocześnie dopełnić zaległych obowiązków, w tym zapłacić w całości zaległe zobowiązanie podatkowe.

Warunki do skorzystania z czynnego żalu

Kierowca, który zorientował się, że nie zapłacił podatku PCC lub też nie wpisał do PIT transakcji związanej z autem – może ten błąd naprawić. Obecnie górny limit kary za przewinienia podatkowe to nawet 93 320 zł, a minimalny mandat wynosi 467 zł. Warto pamiętać, że urząd skarbowy zwykle reaguje dopiero po pewnym czasie. To właśnie jest okazja, aby „wyrazić skruchę”.

Co do zasady można przyznać się do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, zanim organy ścigania rozpoczną czynności zmierzające do jego wykrycia.

Tylko wyjątkowo istnieje możliwość złożenia czynnego żalu po rozpoczęciu czynności przez organ ścigania – jeśli czynności te nie dostarczyły podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Czynny żal – co trzeba zrobić?

Czynny żal składa się zwykle na piśmie, choć można go także przedstawić ustnie do protokołu. Pismo można wysłać tradycyjną pocztą lub też dostarczyć przez e-PUAP. Składa się je do naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celno-skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania. Jeśli jednak dojdzie do pomyłki, urząd prześle pismo do właściwego organu.

Czynny żal nie ma urzędowego wzoru ani formularza. Można jednak skorzystać z dokumentu, który publikuje portal gov.pl. W zawiadomieniu musisz ująć:

  • podstawowe dane
  • adresata, którym jest naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego
  • opis popełnionego czynu np. brak złożenia deklaracji
  • wskazanie osób, które miały związek z popełnionym czynem zabronionym
  • informację o zapłacie należności oraz złożeniu wymaganych deklaracji

Po dostarczeniu pisma naczelnik urzędu skarbowego, jeśli uzna czynny żal za skuteczny, odstąpi od nałożenia kary. Jednak podatnik nie dostaje takiej informacji. Korespondencji trzeba się spodziewać, gdy przyznanie się do winy okaże się nieskuteczne.

Kiedy nie można skorzystać z czynnego żalu

Kierowca, który został wezwany w związku z popełnionym wykroczeniem skarbowym, nie może już sam na siebie donieść. W tym przypadku jest za późno na wyrażenie czynnego żalu. Co więcej, aby czynny żal był skuteczny, trzeba wypełnić obowiązki, np. złożyć zaległe deklaracje podatkowe lub zapłacić w całości podatek z odsetkami. Te obowiązki muszą zostać dopełnione jak najszybciej – najlepiej w dniu, w którym składane jest pismo.

Korekta deklaracji, która pierwotnie została złożona w terminie, nie wymaga czynnego żalu – nawet jeśli zawierała błędy. Inaczej jest w sytuacji, gdy deklaracja w ogóle nie została złożona w wymaganym czasie. W takim przypadku, aby uniknąć odpowiedzialności karnej skarbowej, konieczne jest złożenie czynnego żalu.