Dwumasa – co to jest i jakie są objawy awarii?

Dwumasa, czyli dwumasowe koło zamachowe to nic innego jak tłumik drgań, które występują szczególnie przy uruchamianiu silnika. Warto od razu powiedzieć, że dwumasa występuje nie tylko w silnikach Diesla. Co to jest i jakie są objawy awarii?

Także silniki benzenowe coraz częściej wyposażane są w dwumasowe koło zamachowe. Po co? Wszystko przez coraz większa moc i moment obrotowy, jaki produkują silniki spalinowe. Tak, tak silniki spalinowe, a to oznacza, że dwumasowego koła zamachowego w silnikach elektrycznych nie ma. Ale od początku.

Jak działa koło dwumasowe?

Dwumasa to coś w rodzaju tłumika drgań, które występują podczas rozruchu i pracy silnika spalinowego. Głównym zadaniem koła dwumasowego jest:

• tłumienie drgań wytwarzanych przez silnik,
• przenoszenie momentu obrotowego z silnika na sprzęgło i skrzynię biegów,
• przełożenie kulturalnej pracy silnika na całe auto,
• współpraca z rozrusznikiem,
• ochrona silnika i skrzyni biegów przed uszkodzeniami.

Jak jest zbudowane koło dwumasowe?

Koło dwumasowe, jak sama nazwa wskazuje, składa się z dwóch mas. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że to dwa duże i ciężki stalowe koła połączone skomplikowanym układem sprężyn.

koło dwumasowe – budowa

Masa pierwotna (jedno koło) współpracuje z wałem korbowym silnika, a masa wtórna (drugie koło) z tarczą sprzęgła. Takie połączenie, w odróżnieniu od koła zamachowego jednomasowego (sztywnego), popularnego do końca lat 80. jest „elastyczne” i oddziela silnik od układu napędowego. Każde drganie wyłapują sprężyny i nie przenoszą go na samochód, zwiększając z jednej strony komfort, ale chroniąc układ napędowy przed olbrzymimi siłami, jakie na niego działają przy rozruchu i podczas pracy silnika spalinowego.

Drgania wyłapują tłumiki znajdujące się w kole dwumasowym, czyli stalowe sprężyny. Coraz częściej na rynku pojawiają się jednak koła dwumasowe z elementami z tworzywa sztucznego zamiast sprężyn.

W jakich autach występuje dwumasa?

Nie ma jasnych kryteriów, które określają potrzebę zastosowania koła dwumasowego w silniku. Przyjęło się uważać, że dwumasa występuje wyłącznie w samochodach z silnikami wysokoprężnymi. Nic bardziej mylnego. Coraz częściej koła dwumasowe pojawiają się także w samochodach z silnikami benzynowymi.

Co więcej koło dwumasowe występuje także w autach z manualnymi skrzyniami biegów jak i automatycznymi. Ale tutaj uwaga klasyczny automat czyli skrzynia hydrauliczna ze zwykłym sprzęgłem ciernym nie ma koła dwumasowgo. Rolę tłumika drgań przejmuje tam sprzęgło hydrokinetyczne

DSG z dwumasą

Specyficznym rozwiązaniem jest skrzynia DSG, stosowana przez koncern Volkswagen oraz inne skrzynie dwusprzęgłowe. Oprócz modułu sprzęgła, często występuje w nich także koło zamachowe dwumasowe. W tym przypadku warto szczególnie dbać o dwumasę, bo koszt naprawy skrzynie dwusprzęgłowej może być astronomiczny.

Jak rozpoznać awarię koła dwumasowego

Przede wszystkim, warto sobie uświadomić, że awaria koła dwumasowego jest pewna i jest do przewidzenia z wyprzedzeniem. Dwumasa zużywa się bowiem w trakcie użytkowania samochodu. Trzeba o tym pamiętać, kupując używane auto szczególnie z silnikiem diesla.

Tarcza sprzęgła z tłumikami

Jakie są objawy uszkodzenia koła dwumasowego?

• stukanie podczas odpalania i gaszenia silnika (na koła dwumasowe oddziałują wtedy największe siły),
• hałas (terkotanie) podczas przyspieszania,
• hałas na biegu jałowym,
• drganie przenoszone na karoserię,

Czym grozi jazda z uszkodzonym kołem dwumasowym?

Długa jazda z uszkodzonym kołem dwumasowym może doprowadzić do uszkodzenia innych elementów nie tylko silnika, ale i całego samochodu. Przenoszone na auto drgania powodują nadmierne zużycie wielu elementów. Poza tym brak tłumika drgań może skutkować uszkodzeniem sprzęgła, docisku i łożyska oporowego. To w pierwszej kolejności. Później awarii ulec mogą kolejne podzespoły: skrzynia biegów, wał napędowy, krzyżaki, przeguby, dyferencjały.

Jeśli zauważymy objawy awarii dwumasy, warto unikać jazdy na zbyt wysokim biegu przy niskich obrotach.

Ile kosztuje wymiana koła dwumasowego?

Wydaje się, że dwumasa nie jest aż tak skomplikowanym elementem. Dwa stalowe koła i kilka sprężyn. Nic bardziej mylnego. Koło dwumasowe jest precyzyjnie zaprojektowane do konkretnego silnika i skrzyni biegów. Dodatkowo wymaga zastosowania wysokiej jakości materiałów, bo siły, jakie przenosi, są olbrzymie.

Zestaw koła dwumasowego ze sprzęgłem to koszt od około 2 tys. złotych. Jednak sama wymiana wiąże się z koniecznością zdjęcia skrzyni biegów i oddzielenia jej od silnika.

Dwumasa – regenerowana czy nowa?

Koszty wymiany koła dwumasowego można ograniczyć, kupując część używaną lub oddając ją do regeneracji. Oszczędność może sięgnąć połowę kosztów, jednak kluczowe jest to, w jakim stanie jest koło dwumasowe i co zostanie w nim naprawione.

Najczęściej wymianie podlegają sprężyny, czyli tłumiki drgań skrętnych. Nie zawsze mają one jednak taka samą trwałość jak nowe. Poza tym trzeba wziąć pod uwagę stan kół, szczególnie tego, które pracuje przy tarczy sprzęgła. Jeśli jest zużyte, trzeba będzie je wymienić. Może się zatem okazać, że regeneracja na niewiele się zdała.

Innym rozwiązaniem jest wymiana koła dwumasowego na zwykłe – jednomasowe. Taka konwersja tez jest możliwa, jednak element trzeba dobrze dobrać do konkretnego silnika i skrzyni biegów. Rozwiązanie to pozwala na przeniesienie roli tłumika drgań z koła zamachowego na tarczę sprzęgła. To w niej zamocowane są sprężyny niwelujące drgania. Zamiast dwumasy montuje się specjalnie przygotowane sztywne koło zamachowe ze wzmocnioną tarczą sprzęgła.

To jednak rozwiązanie dobre dla tanich, małych i wyeksploatowanych samochodów o mniejszej wartości, w których koszt naprawy niebezpiecznie zbliży się do ceny całego samochodu.