Trening dla kierowców. Dlaczego forma fizyczna jest ważna?

“Przecież to tylko maszyna, żaden z tego sport” – powiedzą niektórzy i pochopnie zdyskwalifikują dyscyplinę. A warunki w rajdówce podczas zawodów mogą naprawdę zaskoczyć. Mówiąc w skrócie: bez formy nie podchodź.

Wyścigi i rajdy z perspektywy kierowcy

Biorąc pierwszy przykład z brzegu: wyrabiasz licencję i przesiadasz się z zawodów amatorskich na najpopularniejsze w kraju Wyścigowe Samochodowe Mistrzostwa Polski. Wyścig trwa 25 minut plus jedno okrążenie. Sezon zaczyna się najczęściej w maju, a kończy we wrześniu. Są to więc miesiące ciepłe, w których przeważają wysokie temperatury, zwłaszcza latem. 

Samochód wyścigowy jest w pełni „odchudzony”. Dlatego nie znajdziemy tu klimatyzacji – za dużo waży. Temperatura wewnątrz dochodzi nawet do 60 stopni Celsjusza. Co ważne, kierowca musi mieć na sobie kombinezon, a pod nim bieliznę ognioodporną – kalesony, golf, balaklawę i skarpety. Do tego dochodzi kask oraz system hans, mocowany do kasku za pomocą specjalnych klipsów i umieszczany pomiędzy pasami ramiennymi a zawodnikiem. W takim stroju musi utrzymać maksymalną koncentrację i wysoki performance przez cały wyścig. Na dodatek zawsze dochodzi tu stres i rywalizacja, a czasami niestety uderzenia. 

Przeciążenia, czyli co wpływa na zmęczenie

Podczas rajdu kierowca w pełnym skupieniu musi przejechać cały odcinek, wystrzegać się błędów, a jednocześnie słuchać pilota, który dyktuje mu kolejne zakręty. Ponadto wszystkiemu towarzyszą gwałtowne hamowania, ogromne przyspieszenia, czy wyskoki, powodujące ogromne przeciążenia, które przez kilka godzin przyjmują mięśnie kierowcy. 

Zdarza się, że po którymś okrążeniu, czy też na kolejnym kilometrze odcinka, po prostu zaczyna brakować sił, spada nasza wydolność, poziom skupienia i refleks. Znacie to z dłuższych tras? No właśnie. Jeśli nasze mięśnie nie są przyzwyczajone do długotrwałej i wytężonej pracy, nie da się utrzymać koncentracji. W takich okolicznościach nie tylko tracimy szansę na dobry wynik, ale też zwiększamy ryzyko zajścia niebezpiecznej sytuacji na trasie. Zmęczenie spowalnia reakcje.

Przeciążenia w samochodach rajdowych są olbrzymie. Brak dobrego przygotowania fizycznego może poskutkować kontuzją.

Prawdziwy trening dla kierowców

Odpowiedni trening motoryczny i ćwiczenia fizyczne, podczas których symulowane są warunki panujące w rajdówce, to niezwykle ważny element przygotowania kierowcy. Rajdowcy powinni stawiać na budowanie wydolności oraz doskonalenie wszystkich cech motorycznych, takich jak m.in. siła, wytrzymałość, szybkość czy równowaga. Ważnym elementem jest właśnie stabilizacja sylwetki, budowanie mięśni głębokich, wzmocnienie tych okołokręgosłupowych, czy skupienie się na szyi, która jest u kierowców szczególnie narażona na obciążenia. 

Sprawdzają się ćwiczenia obciążające największe grupy mięśniowe – nogi, plecy, obręcz biodrowa oraz klatka. Do treningu warto dodać zatem popularne przysiady ze sztangą, czy martwy ciąg. Świetne są również ćwiczenia na piłce, pompki na niestabilnym podłożu, czy po prostu siedzenie z nogami w górze utrzymując równowagę (dla bardziej wprawionych klęczenie lub stanie). 

Trening na siłowni to jeden z obowiązkowych elementów okresu przygotowawczego przed sezonem. Zwykłemu kierowcy też nie zaszkodzi.

Forma fizyczna: poziom ekspert

Mało? Do ćwiczeń na piłce możemy dołączyć równoczesną żonglerkę, chociaż ta i bez piłki jest trudna. A może jeszcze bardziej pobudzić mózg? Dodajcie zagadki matematyczne, lub układanie wieży z zapałek. Do ćwiczenia refleksu mogą służyć specjalne urządzenia, na przykład tablice, na których należy jak najszybciej naciskać zapalające się lampki. 

Dobrym treningiem poprawiającym m.in. refleks jest gra w ping-ponga czy squasha. Możliwości jest mnóstwo i warto uczyć się od najlepszych. Tu z pomocą przychodzą choćby kanały social mediowe, dzięki którym możemy podglądać treningi najbardziej elitarnych kierowców – zawodników F1.

Amatorski motorsport może i nie wymaga perfekcyjnych cech motorycznych, ale na każdym etapie dobra kondycja dodaje pewności. Podnosi też poziom koncentracji i skupienia. A im wyżej w hierarchii motoryzacyjnych dyscyplin sportowych tym częściej obserwujemy kierowców, którzy żyją i funkcjonują jak wszyscy profesjonalni sportowcy. Nieważne czy trzymają kierownicę, zakładają narty, czy kopią piłkę.

**

Anna Gańczarek-Rał – kierowca wyścigowy i rajdowy. Samochody pasjonowały ją od zawsze, a swoich sił na torze spróbowała po raz pierwszy w 2017 roku podczas zawodów amatorskich. W 2018 roku wystartowała w Wyścigowych Samochodowych Mistrzostwach Polski zakończonych zdobyciem tytułu Mistrza w klasie DN-2. W 2018 roku rozpoczęła starty w Górskich Samochodowych Mistrzostwach Polski. Rok później zadebiutowała w rajdach, z którymi wiąże swoją przyszłość w motorsporcie.