Wyważanie kół – czym jest, ile kosztuje i dlaczego nie należy go lekceważyć?

Z wyważaniem kół jest trochę tak, jak z kontrolą ciśnienia powietrza w oponach. Rzadko to robimy, bo i po co. A nieprawidłowe wyważenie kół może mieć wiele negatywnych skutków. I nie mówię tylko o odczuwalnych wibracjach na kierownicy. Zatem po co jest wyważanie kół, ile kosztuje i dlaczego nie należy go lekceważyć?

Jeśli regularnie co sezon wymieniamy opony przy ich zamianie, wulkanizator powinien od razu wyważyć koła. Wszystkie. Jeśli natomiast wymieniamy cały komplet kół z zimowych na letnie, nie zawsze pamiętamy, by poprosić o sprawdzenie wyważenia. A jest to szczególnie ważne, bo koła leżały przez sezon nieużywane. To kluczowe dla sprawnego działania układu kierowniczego, bezpiecznej jazdy i komfortu.

Czym jest wyważanie kół?

Wyważenie kół ma zapewnić równomierne rozłożenie masy na całym obwodzie opony i felgi. Niewyważone koła mogą powodować nieprzyjemne drgania podczas jazdy, a także przedwczesne zużycie elementów układu zawieszenia i kierowniczego, a także zużycia bieżnika.

Innymi słowy, wyważanie koła to wyrównanie wszelkich różnic masy w całym kole, na całym jego obwodzie.

Niewyważone koła – przyczyny

Rzadko która opona, a także rzadko która felga fabrycznie są idealnie wyważone. Właśnie dlatego po założeniu opony na felgę trzeba cały komplet dobrze wyważyć. Służą do tego specjalne maszyny oraz ciężarki, zakładane na felgę stalową i przyklejane o felgi aluminiowej.

Przy dużych prędkościach obrotowych, jakie osiąga koło, nawet niewielka dysproporcja masy w jednym fragmencie obwodu staje się istotna i wypływa na potęgowanie siły odśrodkowej.

Najczęstszymi przyczynami źle wyważonego koła są:

• uszkodzenie mechaniczne felgi lub opony np. wjazd w wyrwę, mocne uderzenie kołem o krawężnik,
  odpadnięcie ciężarka wyważającego,
• zalegające błoto na wewnętrznej stronie felgi
• fabryczne niedoskonałości opony i felgi.

Niewyważone koła – objawy

Na szczęście niewyważone koła szybko można rozpoznać. Jak? Przede wszystkim odczuwając niepożądane drganie na kierownicy przy większych prędkościach. Uwaga, drganie możne ustąpić wraz ze wzrostem prędkości lub pojawić się tylko w nieznacznym jej zakresie.

Najczęstsze objawy niewyważonych kół to:

• drgania kierownicy, w ekstremalnych przypadkach drżenie całego samochodu,
• nierównomierne zużycie bieżnika opony,
• wzrost zużycie paliwa,
• kłopoty i awarie zawieszenia.

Jazda na niewyważonych kołach – skutki

Jazda z niewyważonymi kołami to nie tylko niższy komfort podróżowania. Poza wibracją wydłuża się droga hamowania, a samochód może ściągać na boki (po puszczeniu kierownicy podczas jazdy na wprost, auto zacznie samoczynnie skręcać).

Odczuwalnym skutkiem niewyważonych kół może też być zwiększone zużycie opon oraz elementów zawieszenia jak np. łożyska kół. Jednak o tym przekonamy się dopiero po dłuższym czasie.

Jak często wyważać koła?

W ramach rutynowych czynności serwisowych samochodu zaleca się wyważanie kół po przejechaniu ok. 10 tys. km bądź po upływie 2 lat (zależnie od tego, który z tych warunków zostanie spełniony wcześniej).

Obowiązkowe wyważanie kół powinniśmy zafundować po:

• zakupie nowych opon, obręczy lub kół;
• przełożeniu opon;
• naprawie opon;
• wjechaniu w dużą dziurę w jezdni,
• wyczuwalnym drganiu kierownicy.

Należy przy tym pamiętać, że wyważanie kół to zupełnie inna czynność niż ustawianie geometrii (zbieżności) kół. Często te dwa pojęcia są mylone. Ustawianie geometrii kół polega na wyregulowaniu ich kątów w taki sposób, aby były one równoległe względem siebie i prostopadłe do podłoża. Więcej pisaliśmy o tym TUTAJ.

Jak przebiega proces wyważania kół?

Proces wyważania kół jest prosty i szybki, jednak nie jesteśmy w stanie zrobić tego we własnym zakresie. Chyba że dysponujemy specjalistycznymi narzędziami. Zrobimy to w każdym zakładzie wulkanizacyjnym. Mechanik musi zdjąć koło i umieścić je w specjalnej maszynie. Po uzyskaniu określonej prędkości obrotowej komputer wskaże, w którym miejscu i jakie należy dodać ciężarek.

Metody wyważania kół

Istnieje kilka rodzajów wyważania kół. Podstawowe to statyczne i dynamiczne. Można także wyważać koła na samochodzie lub zdejmując je i umieszczając w specjalnej wyważarce.

Statyczne wyważanie kół

Jeśli koło jest tylko lekko niewyważone, odpowiednią techniką jest stosunkowo łatwe do wykonania wyważanie statyczne: felgę z oponą umieszcza się na pionowym urządzeniu z trzpieniem lub podobnym i mierzy wyważenie w jednej osi. Cięższa strona opada niżej niż lżejsza. Po stwierdzeniu niewyrównoważenia mechanik zakłada na kołnierzu felgi mały ciężarek o masie liczonej w gramach po przeciwnej stronie (z przesunięciem o 180°) w płaszczyźnie koła, tak aby przywrócić prawidłowe wyważenie.

Dynamiczne wyważanie kół

Najczęściej jednak korzysta się z wyważarki komputerowej, która mierzy zachowanie się opony we wszystkich trzech osiach. Mechanik zakłada felgę z oponą na wyważarkę, na której koło jest obracane z prędkością od 16–25 km/h do 88–96 km/h. Podczas obracania koła czujniki wyważarki rejestrują każdą niedoskonałość opony.

Po zakończeniu analizy komputer określa, jaki ciężarek i w którym miejscu mechanik powinien umieścić, aby opona była wyważona. Małe ciężarki – do nabijania lub klejenia – dodaje się po wewnętrznej, jak i zewnętrznej stronie obręczy felgi, tak aby zapewnić najwyższą precyzję i wyrównoważenie.

Doważanie, czyli dynamiczne wyważanie kół na samochodzie

Zdarza się, że pomimo dobrego wyważenia koła, po jego założeniu nadal czuć drgania na kierownicy. Jeśli mamy pewność, że reszta układu kierownicze jest w porządku, możemy doważyć koło. Robi się to na samochodzie, bez zdejmowania koła. Chodzi o to, by wyważyć nie tylko oponę z felgą, ale także pozostałe elementy, które obracają się wraz z kołem. To choćby tarcza hamulcowa, piasta, kołpak, a nawet śruby.

Doważenie na samochodzie powoduje, że mierzona jest masa wszystkich elementów ruchomych koła.

Ile kosztuje wyważenie kół?

Aby wyważyć koła, trzeba je zdjąć. Operacja nie jest może skomplikowana i czasochłonna, ale za usługę wyważenia czterech kół powinniśmy zapłacić nie więcej niż 100 zł. Tańsze może być wyważenie kół na felgach stalowych, jednak operacja jest taka sama jak w przypadku felg aluminiowych.

Jeśli zdecydujemy się na wyważenie kół, warto poprosić mechanika, by sprawdził także stan opon.