Fiat 126p – przygoda, która trwa do dzisiaj.

Do dzisiaj ten samochód wzbudza wielkie kontrowersje. Jedni go uwielbiają, inni nienawidzą. Fakt jest jednak taki, że Maluch, czyli Fiat 126p zmotoryzował polską motoryzację. W październiku minęło 50 lat od momentu podpisania umowy licencyjnej, która na długie lata zmieniła obraz naszej motoryzacji i naszych ulic.

Fiat 126p produkowany był przez długie 29 lat. Przez ten czas doczekał się wielu odmian, modyfikacji i ulepszeń, ale także nazw. Choć od samego początku przylgnęła do niego łatka Maluch, tak naprawdę oficjalnie nazwę tę przyjął dopiero pod koniec produkcji w 1997 roku.

Na początku swojej polskiej przygody Fiat 126p kosztował około 70 tysięcy ówczesnych złotych. To mniej więcej 20 średnich pensji. Oznacza to, że dzisiaj Maluch mógłby kosztować w Polmozbycie niecałe 120 tys. zł., a tuż po wyjeździe z salonu jego cena rosła podwójnie. Tak był pożądany. Dlaczego, bo oprócz pieniędzy na malucha trzeba było mieć talon.

Zamiast Malucha Golf, Corolla a może Renault?

Pod koniec lat 60. XX w. Polska rozpoczęła poszukiwania licencjodawcy samochodu klasy popularnej. Oprócz walorów modelu, pod uwagę brano również warunki licencji, strona polska preferowała jej spłatę gotowymi samochodami lub częściami. Na takie warunki przystał włoski Fiat, z którym rozmowy toczyły się od lipca 1970. Turyński producent zaproponował dwa modele: 127, z przednim układem napędowym, oraz 126.

Mało jednak brakowało, by zamiast Fiata 126 do Polski trafiło kompletnie inne auto. Swoje oferty przedstawili inni producenci samochodów. Oprócz Fiata zaawansowane rozmowy prowadzono m.in. z Toyotą, która chciała u nas produkować Corollę, Renault (modele 4 i 5), Volkswagenem (Garbus i Golf) oraz Fordem.

Wybrano jednak Fiata. Raz ze względu na wypracowane już ścieżki współpracy, dwa Włosi zgodzili się na częściową zapłatę gotowymi samochodami i częściami. I tak przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „Pol-Mot” podpisało umowę z Fiatem o współpracy technicznej i licencyjnej na model 126 29 października 1971.

Auto idealne

Od samego początku auto zbierało dobre recenzje. Choć trzeba pamiętać, że Fiat 126p był następcą, ale też kontynuatorem produkowanego od 1957 modelu 500 Nuova. Miał niemal taki sam układ napędowy, zawieszenie i silnik. Do tego wykorzystywał podobną technologię. Dopiero w późniejszym czasie zwiększono pojemność silnika i unowocześnione wiele elementów.

Fiat 126p 1972

Pierwszą zasadniczą modernizację modelu przeprowadzono w 1977. Pojawiła się nową pokrywą komory silnika, pozbawioną czterech szczelin po obu stronach i posiadającą zmienione przetłoczenie wokół miejsca na tablicę rejestracyjną. Stopniowo wprowadzono też nowe obręcze kół z ozdobnym czarnym kołpakiem.

Najważniejsza zmiana dotyczyła jednak silnika. Pojemność skokową silnika powiększono – poprzez zwiększenie średnicy cylindra z 73,5 do 77 mm – do 652 cm³. Efekt to przyrost mocy o, uwaga 1 KM.

FL co to znaczy?

Największą zmianą było jednak wprowadzenie modelu FL. Musiało się to odbyć jednak oficjalnie, dlatego w 1983 podpisano ze stroną włoską aneks do umowy licencyjnej, na mocy której FSM we współpracy z Fiatem przeprowadziła modernizację Polskiego Fiata 126p.

Zmiany spowodowane były spadkiem zainteresowania samochodem na zachodnich rynkach i koniecznością dostosowania produktu do wprowadzonych w Europie Zachodniej nowych norm homologacyjnych (m.in. eliminacja ostrych krawędzi).

Zmodernizowany samochód, oznaczony symbolem FL (face lifting) pojawił się w sprzedaży w grudniu 1984. Pojazd otrzymał nowe zderzaki z tworzywa sztucznego, lepiej dopasowane do kształtu nadwozia; w tylnym zderzaku mocowano światła cofania i przeciwmgielne. Zmieniono kształt listew ozdobnych i umieszczono je niżej, przy dolnych krawędziach. Rynienki osłonięto nakładkami.

Wprowadzono zaokrąglone, składane lusterko zewnętrzne. Samochód otrzymał nową deskę rozdzielczą z kontrolkami i umieszczonymi po obu stronach zestawu wskaźników przełącznikami klawiszowymi, których obsługa nie wymagała odrywania rąk od kierownicy. W centralnej części deski rozdzielczej umieszczono konsolę środkową z miejscem na radio, zapalniczkę i popielniczkę. Po stronie pasażera umieszczono półkę na drobiazgi i miejsce do zamontowania głośnika.

Umożliwiono składanie oparcia tylnej kanapy. Zmieniono wystrój tapicerski wnętrza oraz kształt klamek wewnętrznych i korbek szyb. Zmodernizowano układ zapłonowy, wprowadzając dwubiegunową cewkę, co pozwoliło wyeliminować rozdzielacz zapłonu. Rozrusznik mechaniczny uruchamiany dźwignią wreszcie zastąpiono elektrycznym, uruchamianym kluczem.

Przeżył swojego następcę

W czerwcu 1991 FSM rozpoczęła w zakładzie w Tychach produkcję samochodu Fiat Cinquecento. Mimo to Fiat 126p nadal cieszył się większym zainteresowaniem niż większy, nowocześniejszy, technologicznie bardziej zaawansowany i wizualnie atrakcyjniejszy Fiat Cinquecento.

Mimo lat na rynku i przestarzałej konstrukcji Maluch jeszcze w 1996 roku był najtańszym nowym samochodem dostępnym na polskim rynku, a co za tym idzie najlepiej sprzedający się samochodem w Polsce. Sprzedano wówczas 55 tys. egzemplarzy. Od tego czasu jednak jego popularność malała. W kolejnych latach sprzedano: 1997 – 48 437 (3. miejsce), 1998 – 36 230 (3. miejsce), 1999 – 30 609 (5. miejsce), 2000 – 13 534 egzemplarzy (9. miejsce).

Fiat 126p Happy End

Z powodu zużycia sprzętu do produkcji nadwozi produkcję Malucha zakończono 22 września 2000. Uwaga dwa lata po swoim następcy – Fiacie Cinquecento. Zwieńczeniem historii modelu była limitowana seria Happy End, licząca 1000 egzemplarzy – po 500 w kolorze czerwonym i żółtym. Ostatni egzemplarz do dzisiaj stoi w muzeum Fiata w Turynie.

Pożądany klasyk

Dzisiaj Fiat 126p to pożądany i drogi klasyk. Najdroższe egzemplarze w stanie niemal idealnym, wyceniane są na ponad 70 tys. zł. Choć cena może zwalić z nóg, nie brakuje na nich chętnych.

Najdroższe są oczywiście te najstarsze roczniki, tzw. Włochy, czyli auta montowane z włoskich części oraz wersje specjalne jak Bosmal, czyli kabriolet produkowany w krótkiej serii.

Jeśli ktoś szuka natomiast auta do remontu i tak musi się przygotować na wydatek kilku tysięcy złotych. Tyle kosztuje samochód, który może posłużyć za bazę do kompletnej odbudowy samochodu.

Kalendarium

• 29 października 1971 r. – podpisanie umowy na produkcję Fiata 126 w Polsce,
• wrzesień 1972 r. – w Cassino we Włoszech wyprodukowanie pierwszej partii 100 samochodów,
• 1 stycznia 1972 – powstanie Fabryki Samochodów Małolitrażowych,
• październik 1972 r. – prezentacja modelu 126 na salonie samochodowym w Turynie,
• październik 1972 r. – prezentacja auta na warszawskim Placu Defilad,
• 6 czerwca 1973 – w Bielsku zmontowano pierwszego Fiata 126 z oznaczeniem „p„ z całkowicie z włoskich części,
• 22 lipca 1973- uruchomienie taśmy produkcyjnej w Bielsku-Białej. Produkcja 1500 sztuk Fiatów 126 p , w 1974 r. – 10 tysięcy aut,
• październik 1974 r – z Bielska do Włoch ruszają pierwsze silniki przeznaczone do montażu we włoskich Fiatach 126,
• październik 1975 – uruchomienie produkcji Fiata 126 p w Zakładzie nr 2 w Tychach
• 1976 r – wprowadzenie do produkcji zmodernizowanego silnika o pojemności 650 cm3,
• 8 czerwca 1979 r – FSM staje się wyłącznym producentem modelu 126 dla sieci Fiata,
• 1980 r – ostatni rok produkcji modelu 126 we Włoszech, milionowy Maluch,
• 1983 r – modernizacja modelu, dostosowanie auta do przepisów homologacyjnych EWG,
• 1985 r – uruchomienie produkcji Fiata 126 FL – dwumilionowy samochód,
• I półrocze 1987 r– uruchomienie produkcji modelu BIS,
• 20 lipca 1993 r – wyprodukowanie 3-milionowego Fiata 126p,
• 5 września 1994 r – początek produkcji nowego, zmodernizowanego 126 el,
• grudzień 1996 – produkcja Fiat 126 elx Maluch z katalizatorem,
• 22 września 2000 –zakończenie produkcji Malucha.

Ogółem wyprodukowano 4 671 586 Fiatów 126, z czego w Polsce 3 318 674 (1 152 325 w zakładzie w Bielsku-Białej, 2 166 349 w Tychach).

W latach 1975-1992 wyeksportowano z Polski ogółem 897 316 szt. Fiatów 126.

We Włoszech w latach 1972-1980 wyprodukowano 1 352 912 szt. Fiatów 126.

Fiat 126p – dane techniczne

Wymiary

• Długość: 3054 mm (wersja 650 Komfort: 3129 mm, FL i późniejsze: 3109 mm)
• Szerokość: 1377 mm (wersja 650 Komfort: 1382 mm)
• Wysokość: 1335 mm
• Rozstaw osi: 1840 mm
• Pojemność zbiornika paliwa: 21 l.
• Pojemność bagażnika: 100 l.
• Masa własna: model 600: 580 kg, model 650 i późniejsze: 600 kg
• Ładowność: 320 kg (4 osoby + 40 kg bagażu)
• Masa holowanej przyczepy – bez hamulca: połowa masy własnej samochodu, z hamulcem: 400 kg

Silnik

• Silnik czterosuwowy, z zapłonem iskrowym, górnozaworowy, z rozrządem popychaczowym, napędzanym przez łańcuch. Chłodzony powietrzem, obieg powietrza wymuszony za pomocą dmuchawy.  Smarowanie ciśnieniowe, z pompą zębatą i filtrem odśrodkowym.
• Liczba i układ cylindrów: 2, w układzie rzędowym
• Pojemność skokowa: 594 cm³ (silnik 600), 652 cm³ (silnik 650)
• Średnica × skok tłoka cylindra:
  • 73,5 × 70 mm (silnik 600),
  • 77 × 70 mm (silnik 650)
• Moc maksymalna:
  • 23 KM przy 4800 obr./min (silnik 600),
  • 24 KM przy 4500 obr./min (silnik 650)
• Maksymalny moment obrotowy:
  • 40 Nm przy 3400 obr./min (wersja 600)
  • 42,5 Nm przy 3000 obr./min (wersja 650)
  • 41,2 Nm przy 3000 obr./min (wersja 650E i późniejsze)
• Układ zasilania – gaźnik, typ:
• Przyspieszenie 0 – 100 km/h (s):
  • 54,4 (silnik 600)
  • 50 (silnik 650)
• Prędkość maksymalna: 105 – 108,4 km/h
• Zużycie paliwa (l/100 km):
  • 600: ok. 5,8 l.
  • 650: ok. 6 l. na trasie, 8,7 w ruchu miejskim
  • 650E: ok. 4,7