Sworzeń wahacza – po czym poznać awarię, jak go wymienić?

Jest jednym z najważniejszych elementów, które umożliwiają skręcanie kół, dlatego jego całkowite zużycie może doprowadzić nawet do wypadku. Czym jest sworzeń wahacza, po czym poznać jego awarię i jak go wymienić? Oto odpowiedź.

Sworzeń wahacza wysyła wiele symptomów o tym, że coś z nim nie tak. Choć powinien wytrzymać przebieg grubo ponad 100 tys. km, jest narażony na przedwczesne zużycie. Wszystko zależy od stylu jazdy kierowcy oraz jakości dróg, po jakich się najczęściej porusza.

Sworzeń wahacza – czym jest i za co odpowiada?

Choć jest niewielki, spełnia bardzo ważną funkcję. Sworzeń wahacza to tak naprawdę przegub kulowy, otoczony panewką, wykonaną z tworzywa poliamidowego. Ma ono właściwości ślizgowe, które dodatkowo zwiększa się stosując smar grafitowy lub molibdenowy. Jego konstrukcja jest chroniona za pomocą szczelnej osłony gumowej.

Sworzeń odpowiada za skręcanie kół oraz utrzymywanie ich we właściwej pozycji. Poza tym w pewnym stopniu amortyzuje samochód oraz sprawia, że jedzie on w wybranym przez kierowcę kierunku. Jest to element, który pozwala na zamontowanie wahacza do zwrotnic przednich kół.

Sworzeń wahacza jest jednym z istotnych elementów odpowiadających za kierowanie samochodem.

Z kolei wahacz odpowiedzia za prowadzenie kół i zazwyczaj wykonany ze stali lub innego stopu, np. aluminium. Mocuje się go do podwozia za pomocą tulei metalowo-gumowych. Wahacz wykonuje ruch tylko w górę lub w dół (TUTAJ poznasz objawy kończącego się sprzęgła).

Sworzeń wahacza – objawy uszkodzenia, czyli jak sprawdzić sworzeń wahacza?

Mimo że sworzeń wahacza to trwały element, jak wszystko ma swoją żywotność. Do jego zużycia przyczyniają się nawyki kierowcy, warunki drogowe (dziurawa nawierzchnia), a także warunki pogodowe – zdecydowanie nie sprzyjają mu woda i sól.

Typowe objawy uszkodzenia sworznia:

• dźwięki – na początku pojawia się ciche, przerywane stukanie, które wydaje się dobiegać z któregoś z przednich narożników samochodu. Może ono być bardziej wyraźne przy pokonywaniu nierówności lub podczas jazdy w zakrętach. Oczywiście, w miarę kolejnych kilometrów przejeżdżanych z uszkodzonym sworzniem, jego dźwięk będzie stawał się coraz bardziej natarczywy. Czyli częstszy i głośniejszy
• praca układu kierowniczego – uszkodzenie sworznia może wpływać na kierowanie pojazdem, co odczuwa się na kierownicy. W zależności od stopnia zużycia, w czasie skrętów mogą pojawić się na niej luzy (pogorszenie reakcji na skręty), wibracje przy jeździe na równej nawierzchni, a nawet przestawianie samochodu w lewo lub w prawo podczas pokonywania nierówności
• nienaturalne wykrzywienie kół – skrajny objaw awarii przegubu
• nierównomierne zużycie opon – szczególności na wewnętrznych lub zewnętrznych krawędziach. Jeśli obie krawędzie zużywają się równomiernie, może to świadczyć o zbyt niskim ciśnieniu opon

Jak sprawdzić czy sworzeń jest uszkodzony? Albo samemu – świadczą o tym nie tylko widoczne uszkodzenia gumowej obudowy, ale i luzy na kołach, wyczuwalne po podniesieniu samochodu. Oczywiście, najlepiej podjechać do mechanika lub na stację kontroli pojazdów.

Kontrola sworznia wahacza.

Wtedy będzie można mieć pewność, który element przedniego zawieszenia jest uszkodzony.

Uszkodzenie sworznia wahacza – przyczyny

Najczęstsze przyczyny uszkodzenia sworznia wahacza:

• starzenie się gumy osłony – gdy traci ona szczelność, ze środka wycieka smar, a do wnętrza zaczynają dostawać się woda, kurz i brud. Powoduje to stopniowe zacieranie się przegubu
• mechaniczne uszkodzenie osłony gumowej
• jazda z niewyważonymi kołami
• nieprawidłowa geometria kół
• częsta jazda samochodem ze zbyt dużym obciążeniem
• częsta jazda po nierównych drogach, choć czasem…
• …wystarczy pojedyncza dziura, w którą samochód wjeżdża z większą prędkością

Czy można jeździć z uszkodzonym sworzniem wahacza?

Nie! Jest to nie tylko niebezpieczne, ale i powoduje zużywanie się innych elementów zawieszenia. Poza tym – i to najważniejsze – całkowite zużycie się sworznia może doprowadzić nawet do urwania koła, utraty kontroli nad samochodem, a w konsekwencji – do wypadku.

Uszkodzony sworzeń wahacza – jak zapobiec wypadkowi?

Oto, co robić, aby nie doprowadzić do skrajnego zużycia sworznia wahacza:

• regularne sprawdzanie zawieszenia
• przy wyczuciu, któregoś z wyżej wymienionych symptomów zużycia sworznia – jak najszybciej odwiedzić serwis i niezwłocznie wymienić sworzeń, jeśli to właśnie on jest problemem
• w przypadku zdiagnozowania problemu ze sworzniem, warto zmniejszyć prędkość jazdy, unikać wyboistych dróg oraz przeciążeń w zakrętach

Uszkodzony sworzeń wahacza a cena naprawy układu zawieszenia

Sworzeń wahacza nie jest drogim elementem. Jego zamienniki kosztują od kilkudziesięciu złotych do nieco ponad 100 zł. Sam koszt wymiany w serwisie waha się od około 50 do 100 zł. Oczywiście, wszystko zależy od marki i modelu samochodu.

Jak wymienić sworzeń wahacza?

Wymiana sworznia wahacza nie należy do skomplikowanych. Zazwyczaj wystarczą do tego podstawowe narzędzia, jak klucze płaskie i oczkowe, młotek, czy szczotka druciana. Warto zaopatrzyć się również w preparat WD-40 i szlifierkę kątową (TUTAJ przeczytasz o turbosprężarce).

Zużyty sworzeń wahacza odłączony od zwrotnicy.

Ta ostatnia może być potrzebna w momencie, gdy sworzeń wahacza nie był w aucie wcześniej wymieniany. Wtedy należy użyć jej do odcięcia nitów mocujących go w wahaczu. Jeśli jednak był wymieniany, zamiast nitów jest przytwierdzony przez śruby.

Kroki przy wymianie sworznia:

• odkręcenie koła
• odcięcie nitów lub odkręcenie śrub mocujących – należy przestać odkręcać w momencie, gdy dalszy ruch zostanie zablokowany przez obudowę przegubu zewnętrznego półosi
• wysunięcie sworznia – za pomocą specjalnego wybijaka lub młotka
• oczyszczenie miejsca po starym sworzniu
• przykręcenie nowego sworznia oraz nowej nakrętki samonastawnej, dzięki której sworzeń nie obraca się w tulei