Co się dzieje, gdy opona ulega uszkodzeniu? Jak temu zapobiegać?
Rola opon w samochodzie jest nie do przecenienia – w końcu to one są jedynym elementem zapewniającym kontakt z nawierzchnią. Dzięki nim auto jedzie, skręca i hamuje. Ale co się dzieje, gdy opona w czasie jazdy ulega uszkodzeniu i jak temu zapobiec?
W większość przypadków awaria opony nie dzieje się nagle i bez ostrzeżenia. Jeśli jednak się już zdarzy, to może doprowadzić nawet do wypadku. Amerykańskie NHTSA (Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego) szacuje, że co roku awarie opon powodują około 11 000 kolizji, i to w samych Stanach Zjednoczonych!
Według tej samej organizacji najczęstszymi przyczynami problemów z ogumieniem są niedopompowanie opon, łysy bieżnik, a także oddzielenie się bieżnika od opony i rozerwanie jej. W przypadku braku fizycznych uszkodzeń, takich jak przecięcie, nieregularne zużycie (wynikające choćby ze niewłaściwej zbieżności – TUTAJ dowiesz się wszystkiego o zbieżności), podstawowymi przyczynami awarii są niedopompowanie i zużyty bieżnik.
NHTSA sugeruje również, że wyjątkowo niebezpieczną sytuacją jest niedopompowanie opony połączone z wysoką temperaturą powietrza. Prowadzi to bowiem do nagłego rozerwania gumy.
Przykre konsekwencje
W największym uproszczeniu opona samochodowa składa się z dwóch podstawowych elementów. Zewnętrzna warstwa to gumowany bieżnik, którego zadaniem jest utrzymanie auta na jezdni oraz chronienie warstwy wewnętrznej. Gdy uszkodzeniu ulega zewnętrzna część, wewnętrzna, w której znajduje się powietrze, jest mocniej narażona na ryzyko awarii.
Z kolei w przypadku uszkodzenia wewnętrznej części, z opony zaczyna uchodzić powietrze, co w skrajnych przypadkach może doprowadzić do jej rozerwania. Dzieje się tak szczególnie przy nagłej utracie ciśnienia powietrza, w wyniku przegrzania spowodowanego niedopompowaniem, przeciążeniem lub naruszeniem struktury opony z powodu zużycia bieżnika. Może się to wydarzyć także w przypadku uderzenia o przeszkodę na drodze, głębokiego przecięcia lub przebicia ścianek bocznych.
Do wybuchu opony dochodzi częściej latem niż w innych, chłodniejszych porach roku. Rozerwanie jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ może spowodować utratę panowania nad samochodem, doprowadzając np. do nagłego zjechania na przeciwległy pas ruchu lub zatrzymania samochodu – oczywiście, najlepiej, jeśli dzieje się to bez udziału innego pojazdu (TUTAJ dowiesz się jak przechowywać opony).
Jak zapobiec rozerwaniu lub uszkodzeniu opony?
Podstawową rzeczą jest kontrola ciśnienia w oponach, co zaleca się szczególnie przed dłuższą podróżą. Dobrze też wyrobić sobie nawyk sprawdzania ciśnienia opon nie tylko w sytuacji, gdy „odezwie się” czujnik ciśnienia, ale przynajmniej raz w tygodniu. Wymaga to poświęcenia kilku minut, jednak pozwala zadbać o bezpieczeństwo i przedłużyć życie opony (TUTAJ dowiesz się wszystkiego o ciśnieniu w oponach).
Przyjmuje się, że opony tracą średnio około 0,1 atmosfery miesięcznie, a nawykowe jeżdżenie na niedopompowanych oponach może spowodować ich przegrzanie i doprowadzić do uszkodzenia. Należy pamiętać, że silnie uginające się ściany boczne powodują nadmierne nagrzewanie się, co skraca żywotność gumy, a w skrajnych przypadkach przyczynia się do oddzielenia się bieżnika lub rozerwania opony.
Zawsze należy też przestrzegać ciśnienia zalecanego przez producenta samochodu, a podanego na tabliczce znamionowej, umieszczonej przy drzwiach kierowcy. Nigdy nie należy pompować opon powyżej zalecanego ciśnienia.
Jeśli zauważysz, że w oponie stale spada ciśnienie, może to być informacją o niewielkim przebiciu, wadliwym zaworze lub też o tym, że opona jest stara i nadaje się już tylko do wymiany. Dobrze jest mieć w samochodzie oddzielny miernik ciśnienia na wypadek awarii lub konserwacji.
Nie zapominaj o sprawdzeniu głębokości bieżnika i uszkodzeń fizycznych
Podczas sprawdzania ciśnienia w oponach należy pamiętać o zwróceniu uwagi na głębokość bieżnika. Na każdej oponie należy szukać wskaźników zużycia bieżnika lub pasków zużycia. Jeśli paski zużycia znajdują się na równi z bieżnikiem, należy natychmiast wymienić oponę.
Jak sugeruje firma Bridgestone, łyse opony są bardziej podatne na przebicia i mają niewystarczającą głębokość bieżnika, aby odprowadzać wodę spod siebie, co może doprowadzić do utraty przyczepności podczas jazdy w deszczu.
Po sprawdzeniu ciśnienia w oponie i głębokości bieżnika należy poświęcić kilka chwil na szukanie śladów uszkodzenia opony, takich jak przebicia, przecięcia, pęknięcia, wybrzuszenia i nieregularne zużycie. Złotą zasadą jest wymiana opony (zamiast jej wulkanizowania lub naprawy), jeżeli dziura ma średnicę większą niż 2,5 cm lub uszkodzenie znajduje się na boku opony.
Uszkodzeń opon można łatwo uniknąć, dzięki kontrolom, które zajmą tylko kilka chwil w ciągu dnia, a także dzięki podstawowym zasadom konserwacji (TUTAJ dowiesz się jak eksploatować opony).
Nie zapominaj o sprawdzaniu opon co najmniej raz w tygodniu i w razie potrzeby o ich wymianie. Lepiej być przezornym niż później żałować tego, że nie poświeciło się chwili na zadbanie o bezpieczeństwo swoje i bliskich.
