Wymiana klocków hamulcowych – poradnik krok po kroku

Układ hamulcowy bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo jazdy. Z tego powodu systematycznie należy o niego dbać, w tym wymieniać klocki hamulcowe. W naszym poradniku dowiecie się, jak wymienić klocki hamulcowe samemu. Jak to zrobić krok po kroku?

Jeśli hamulce w twoim samochodzie piszczą lub zgrzytają, być może nadszedł czas na wymianę klocków hamulcowych. W tym miejscu powstaje pytanie – czy zlecić to serwisowi, czy też wykonać tę czynność samemu.

Jeśli masz taką możliwość, będziesz mile zaskoczony, jak szybko i z jaką łatwością następuje wymiana klocków hamulcowych. Na dodatek nie trzeba do tego specjalistycznych narzędzi. Poza tym wykonanie tej czynności samemu pozwala również na spore oszczędności.

Jak zrobione są klocki hamulcowe?

Z klockami hamulcowymi jest podobnie jak z przepisem na panierkę w McDonald’sie czy w KFC. Choć składniki są podobne, każda z tych firm w tajemnicy przed światem trzyma swoją mieszankę ziół lub przypraw.

Generalnie „przepis” na klocki hamulcowe składa się z mieszanki różnych włókien i materiałów. Wśród nich należy wymienić gumę, związki węgla, szkło lub włókno szklane, kevlar oraz inne materiały połączone ze sobą za pomocą żywicy. Według wielu specjalistów, mimo braku części ruchomych, klocki hamulcowe są jednymi z najtrudniejszych do zaprojektowania i wyprodukowania elementów w samochodzie.

Jeden z ich najbardziej krytycznych elementów stanowi płytka nośna. Wchodzi ona w skład każdego klocka hamulcowego, a jej zadaniem jest utrzymanie materiału klocka przy zacisku, który jest dociskany do wirującej tarczy.

Są one zazwyczaj wykonane ze stali o określonej grubości, zależnej od zastosowania. Jej rodzaj może mieć wpływ na to, jak dobrze zniesie ona korozję i rozwarstwianie się. Tańsze podkładki są zrobione ze stali, która może mieć zanieczyszczenia. Podkładka wysokiej jakości jest wytwarzana ze stali odpornej na korozję. Ba, niektórzy producenci idą o krok dalej, galwanizując płytkę nośną i stosując obróbkę cieplną po wykonaniu podkładki.

Materiał cierny jest łączony z podkładką za pomocą wysokich ciśnienia i temperatury. Część zostaje wtłoczona w specjalne otwory, co ma zwiększyć retencję w tak zwanym formowaniu integralnym, będącym jedną z metod mocowania materiału ciernego. Niektórzy producenci stosują mechaniczne łączenie, poprzez wytłaczanie małych, przypominających zęby rekina wyżłobień w płytce nośnej, co daje klockowi mechaniczny uchwyt.

Tak przygotowane klocki są umieszczane w piecu w celu utwardzenia. Ciepło zostaje wykorzystane do aktywacji i zestalenia żywic, spoiw oraz innych składników, a także do wypuszczenia uwięzionych w miąższu klocka gazów (TUTAJ przeczytasz o regeneracji zacisków).

Kolejny etap to fazowanie podkładki oraz wycięcie szczelin w środku. W ostatnim kroku klocki zostają zeszlifowane do odpowiedniej wysokości dla danego zastosowania. Niektóre klocki hamulcowe zostają spryskane farby antykorozyjną.

Jak często wymieniać klocki hamulcowe?

Tak jak nie ma jednego przepisu na sernik, tak nie ma jednego interwału wymiany klocków hamulcowych. Przyjmuje się, że wymieniać je należy średnio od 40 000 do 100 000 km przebiegu. Zależy to od wielu czynników, w tym m.in. masy pojazdu, rodzaju napędu (w autach hybrydowych klocku zużywają się znacznie wolniej), rodzaju przekładni (w autach z automatami zużycie następuje prędzej), a także od techniki jazdy.

Ale zanim wymiana klocków hamulcowych stanie się koniecznością, samochód wysyła liczne sygnały o tym, że należy tego dokonać. Oto 6 oznak, że ich żywotność (lub tarcz hamulcowych) dobiega końca:

• piszczenie lub skrzypienie: to pierwszy objaw końca żywotności klocków hamulcowych. Piszczenie lub skrzypienie jest zwykle spowodowane zużyciem lub przegrzaniem klocków
• szlifowanie przy hamowaniu oznacza, że klocki hamulcowe ocierają już o tarczę płytką nośną, przy okazji ją uszkadzając. Takim samochodem najlepiej nie jeździć, tylko jak najszybciej wymienić klocki
• wibracje podczas uruchamiania hamulców to kolejny znak, że układ hamulcowy pojazdu potrzebuje pomocy. Najczęściej oznacza to wypaczenie tarcz hamulcowych i nierówne zużycie klocków
• wydłużona droga hamowania: stanowi informację o tym, że klocki hamulcowe są już całkowicie zużyte lub poziom płynu hamulcowego jest niski. Także i w tym przypadku warto natychmiast odwiedzić serwis
• zapala się lampka kontrolna hamulców: większość nowoczesnych aut ma dwie lampki dotyczące hamulców. Jedna to kontrolka ABS-u, natomiast druga – kontrolka ostrzegawcza układu hamulcowego. Stanowi ona jednocześnie informację o zaciągnięciu hamulca ręcznego, ale gdy nie jest on załączony, może oznacza problem z płynem hamulcowym lub klockami
• zbyt cienkie klocki: można to dostrzec spoglądając na klocki poprzez obręcz. Jeśli ich grubość jest mniejsza niż 6,4 mm, to prawdopodobnie należy zacząć myśleć już o nowym zestawie klocków hamulcowych

Wymiana klocków hamulcowych – samodzielnie czy u mechanika?

Oczywiście, wszystko zależy od możliwości. Jeśli masz dostęp do garażu i kilku niezbędnych narzędzi, wymiana klocków hamulcowych okaże się pracą zaskakująco łatwą i szybką. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze warto przeznaczyć na oryginalne lub wyższej jakość klocki hamulcowe.

Co będzie potrzebne do wymiany klocków hamulcowych?

Wymagane narzędzia, oczywiście oprócz podnośnika i klucza do kół, to:

• rękawice jednorazowe
• kobyłki (warto je mieć, choć nie ma takiej konieczności)
• odpowiedni klucz (nasadowy, otwarty lub nastawny)
• zacisk lub kawałek drewna do wepchnięcia tłoczka
• rurka i plastikowa butelka

Jak wymienić klocki hamulcowe?

Zdejmij koło

Poluzuj nakrętki mocujące koło. Następnie podnieś samochód i umieść kobyłki w odpowiednim miejscu. Opuść podnośnik, a następnie całkowicie usuń nakrętki i zdejmij koło. Teraz masz dostęp do zespołu hamulca (TUTAJ przeczytasz o odpowietrzaniu hamulców).

Wykręć śrubę ślizgową

Znajdź dwie śruby ślizgowe (czasami nazywane „pinami”), które utrzymują zacisk hamulcowy na miejscu. Z reguły konieczne jest usunięcie tylko dolnej śruby. Może być ona długa, ale po jej całkowitym poluzowaniu łatwo się wysuwa.

Obróć zacisk hamulcowy do góry

Po usunięciu dolnej śruby zacisk hamulcowy odchyla się do góry. W tym punkcie nie ma konieczności rozłączania przewodu hydraulicznego, ponieważ z łatwością się on wygina. To moment, w którym bardzo łatwo sprawdzisz stan klocków hamulcowych.

Większość klocków ma metalowe wskaźniki zużycia, czyli małe metalowe wypustki, które piszczą, gdy stykają się z tarczami. Ale wcale nie muszą trzeć o nie, gdy są zużyte, czyli mają grubość poniżej 6,4 mm.

Klocki hamulcowe są odsłonięte, a klipsy mocujące trzymają je luźno na miejscu. Teraz wystarczy je wysunąć.

Załóż klipsy mocujące

W zestawie z nowymi klockami prawie zawsze znajdują się też nowe klipsy mocujące, które pozwalają na przesuwanie klocka. Nie ma dla nich żadnych śrub – zatrzaskują się po prostu w swoim miejscu. Zazwyczaj mamy klipsy lewo- i prawoskrętne, więc wymieniaj jeden na raz, upewniając się, że dokładnie do siebie pasują.

To dobry moment, aby nałożyć nieco smaru na zaciski klocków hamulcowych, aby nie piszczały. Część smaru można też nałożyć na tzw. uszy, czyli metalowe wypustki, które pasują do szczelin w klipsach, na obu końcach klocka hamulcowego.

Wsuń nowe klocki hamulcowe

Nowe klocki hamulcowe wsuwają się na miejsce tak samo łatwo jak stare, choć czasami nowe klipsy mogą być ciaśniejsze.

Wepchnij tłoczek

Tłoczki naciskają klocki na tarczę hamulcową, aby zatrzymać samochód. Zazwyczaj w aucie jest jeden tłoczek dla każdego z kół. Zanim opuścisz zacisk musisz wepchnąć tłoczki, aby zmieściły się pod nim nowe, grubsze klocki hamulcowe.

Możesz użyć do tego zacisku C lub np. drewnianego uchwytu młotka. Po tej operacji płyn hamulcowy w tłoczkach jest wpychany z powrotem do zbiornika pompy hamulcowej przez małe kanaliki, więc tłoczki poruszają się powoli.

Podczas całego procesu należy zachować najwyższą ostrożność, aby nie naciąć lub rozerwać gumowej osłony i uszczelki otaczającej tłoczki.

Monitorowanie poziomu płynu hamulcowego

Gdy popychasz tłoczki do tyłu, poziom płynu hamulcowego powoli się podnosi. Otwórz zbiornik pompy hamulcowej i często go sprawdzaj, szczególnie, gdy pracujesz na drugim hamulcu, ponieważ połączona objętość płynu z dwóch zacisków może spowodować przelanie się go.

Jeśli wygląda na to, że tak się stanie, należy odessać trochę płynu hamulcowego za pomocą plastikowej rurki. Poziom płynu naturalnie spada w miarę zużywania się klocków. I wraca do góry, gdy klocki są wymieniane. Dopóki poziom nie spadnie poniżej „MIN” wszystko jest w porządku (TUTAJ przeczytasz o zestawie naprawczym do opon).

Zmień położenie zacisku

Przy cofniętych tłoczkach zacisk powinien wsunąć się na klocki z niewielkim wysiłkiem. Czasami pasowanie jest ciasne i zacisk będzie się ślizgał na nowo zainstalowanych klockach hamulcowych. Jeśli tłoczki zaczepiają o klocki hamulcowe, być może trzeba sprawdzić, czy zostały one całkowicie wycofane.

Ponownie zamontuj śrubę ślizgową

Ponownie zainstaluj i dokręć śrubę ślizgową. Wyprostuj koła samochodu, aby założyć ponownie koło i dokręcić nakrętki mocujące.

Powtórz czynności dla drugiej strony

Powtórz wszystkie te kroki dla drugiej strony przednich hamulców. Pamiętaj, że płyn hamulcowy będzie wyżej w zbiorniczku, gdy nowe klocki są zainstalowane po jednej stronie, więc miej oko na jego poziom, gdy cofasz tłoczek po drugiej stronie.

Jeśli poziom jest poniżej „MAX”, gdy klocki hamulcowe po obu stronach są już wymienione, dodaj świeży płyn.

Wykonaj jazdę próbną w bezpiecznych warunkach

Wykonaj jazdę próbną w bezpiecznych warunkach, aby upewnić się, że wszystko działa prawidłowo, zachowując szczególną ostrożność podczas kilku pierwszych hamowań. Bądź świadomy, że pedał hamulca może teraz być w nieco wyższej pozycji niż wcześniej.

Ile trwa i ile kosztuje wymiana klocków hamulcowych?

Wymiana klocków hamulcowych w nieautoryzowanym serwisie to wydatek rzędu 150-200 zł za jedną oś. Cena kompletu klocków hamulcowych zaczyna się od 80-100 zł za zamienniki.

Nawet, jeśli nie jesteś wprawnym mechanikiem, na całą operację wymiany klocków hamulcowych zejdzie ci od 1 do 1,5 godziny. Fachowcy potrzebują na wymianę klocków hamulcowych od 30 minut od 1 godziny.